De coronamaatregelen treffen iedereen. Het is daarom zaak niet de grenzen te overschrijden van wat mag, en soms ook wat nog wel mag gewoon niet te doen. Daarmee spaar je anderen.
Zondag nam ik, op uitnodiging, deel aan een kerkdienst van de Protestantse Gemeente in Vleuten. In deze viering herdachten we gemeenteleden die in het afgelopen jaar zijn overleden.
Versoepeling van de lockdown, dat klinkt prettig. Maar de gevolgen laten vaak even op zich wachten. Dat is ook te leren van een andere lockdown, bijna dertig jaar geleden in Kameroen.
Mijn eerste lockdown maakte ik mee in 1991. Een democratiseringsgolf maakte zich meester van Sub-Sahara Afrika en in het bijzonder van Kameroen.
Vroeger ging je dood aan infectieziektes, maar nu niet meer. Zelfs aids is immers een chronische ziekte geworden. Maar deze pandemie zet ons met beide benen op de grond.
Ooit, het is nu al nauwelijks meer voor te stellen, leefden we in een wereld waarin we infectieziekten als overwonnen beschouwden. De pest, daar gingen mensen ooit massaal aan dood, maar die tijden liggen ver achter ons, met dank aan de medische en farmacologische vooruitgang.
Diversiteit en verschillende meningen zorgden vaak voor spannende gesprekken, je kon er plezier aan hebben. Maar nu worden tegengestelde meningen vaak in een ‘wij tegen zij’-frame gezet. Dat is besmettelijk, en het levert woede en geweld op.
Om mijn pedagogische vaardigheden bij te spijkeren, begeef ik mij een paar keer per jaar naar de hoofdstad. De bijeenkomsten vinden plaats in een prachtig gebouw, ‘De Aardappel’ geheten. De indeling van het gebouw bestaat uit één lange gang met korte zijgangen die toegang geven tot de leslokalen en de toiletten. Rechts voor de heren, links voor de dames.
Er zijn in deze coronacrisis veel mensen in isolatie gestorven, met hooguit een vluchtig afscheid van hun geliefden. Het kan ook anders, met groepsisolatie binnen de instelling, in een soort achterkamer. Zorginstellingen hebben nu nog de tijd om dat te regelen.
In de zestiende eeuw hield de Franse filosoof Montaigne een pleidooi voor een arrière-boutique voor elke, ongetwijfeld tot de elite behorende, burger. Een achterkamer dus. Vergeef me deze wat snobistische start van deze column, want het verdere gedachtegoed van de man ken ik nauwelijks.
Extra geld voor gezondheidszorg of voor onderwijs? Huisarts Berend Jansen heeft groeiende sympathie voor meesters en juffen.
Heeft het met het jaargetijde te maken? Met het gevoel dat we de top van de hoogconjunctuur hebben bereikt? Met het spook van een eventuele dreigende recessie? In de afgelopen weken wordt het nieuws gedomineerd door groepen die hun zinnen hebben gezet op extra financiering. De belangrijkste groep wat mij betreft: het basisonderwijs.
Elke keer als er een ongeluk gebeurt, een ziekte uitbreekt of ander onheil ons treft, gaan we op zoek naar de oorzaak. En dat is goed. Maar er is lang niet altijd een eenvoudig oorzakelijk verband aan te wijzen. De vraag is of we dat nog kunnen accepteren.
Twee jaar geleden voltrok zich een ramp. Een groep kleuters kwam in botsing met een trein en overleed. Het staat nu bekend als het Stint-drama.
De huisarts stuit regelmatig op zingevingsvragen. Moet die ze oppakken, of zijn we dan zingeving aan het medicaliseren?
Dit keer lukte het wel. Maanden van te voren kaarten besteld maar nu bevond ik mij in de Santa Maria delle Grazie te Milaan waar ik het Laatste Avondmaal van Leonardo da Vinci ging bekijken.
Soms gaan we door met behandelen, terwijl het levenseinde om een andere soort aandacht vraagt.
Dokter, als sterven onvermijdelijk is, dan wel met een pil in de mond’, zei een verpleger eens tegen me. Plaats van handeling: een ziekenhuis in de binnenlanden van Kameroen. Periode: jaren negentig.
Controle willen hebben is menselijk, maar aan het eind van het leven gaat dat vaak niet meer. Gevolg is soms blinde paniek.
Vrijdagmiddag. Ik rond mijn spreekuur af en besluit nog even bij een patiënte langs te gaan. Zij heeft een niet meer te behandelende longziekte, overigens al weken stabiel.
Regelmatig zijn ze te horen op radio of tv: woordvoerders van belangenverenigingen die menen dat uitgerekend hun achterban met voorrang in aanmerking komt voor een coronatest. Dat wordt zo langzamerhand behoorlijk irritant.
Ook in betere tijden was er sprake van schaarste. Schaarste aan betaalbare woningen, schaarste aan geschikte bouwgrond, schaarste aan personeel in sommige sectoren en een dreigende schaarste aan huisartsen. Schaarste, soms gecreëerd om prijzen op te drijven en altijd relatief als we de mondiale situatie in ogenschouw nemen.
Wat de coronacrisis ons verder nog zal brengen, weet niemand. Een nuchtere voorbereiding op wat komen gaat, is nodig.
12 maart 2020. De berichten over de Coronacrisis stuiteren de woonkamer in. Nieuwe maatregelen worden afgekondigd, beurzen storten in. Maar hoe ga je in een huisartsenpraktijk om met deze pandemie?
Voor elk pijntje naar de dokter en aandringen op nader onderzoek door de specialist. Het kost veel geld en levert zelden iets op. In het geval van kinderen komt er nog iets bij: het worden angstige mensen.
We kennen de verhalen ondertussen allemaal. Op 14 maart een corona-feestje organiseren. In juni met duizenden demonstreren op de Dam. Mensen die, vanuit een ideaal of uit pure onbezorgdheid, risico’s nemen.
De pandemie heeft veel veranderingen opgeleverd voor de huisarts. Sommige zijn goed, sommige minder goed. Maar wat straks weer in volle hevigheid kan doorgaan, is de vaccinatieronde tegen Covid-19.
In mijn dorp Swifterbant staan drie belangrijke, jaarlijks terugkerende feesten op het programma. In volgorde van belangrijkheid noem ik de lente- en de najaarskermis. De derde plaats - ik schrijf het met trots - wordt ingenomen door de jaarlijkse griepcampagne van ons huisartsencollectief.
Schaarste aan bedden op de ic kan betekenen dat niet iedere patiënt die een goede kans maakt, behandeld kan worden. Zo'n belissing nemen is altijd pijnlijk.
Braziliaanse ziekenhuizen kampen met een tekort aan zuurstof. In Engeland staan de ambulances te wachten voor de poort. Zelfs in het wat medische mogelijkheden betreft verwende Nederland dreigt een tekort aan ic-bedden.
De gezondheidszorg kost veel geld. Vooral aan medcijnen, ter voorkoming van een te hoog cholesterolgehalte bijvoorbeeld, worden miljoenen uitgegeven. Maar preventie door leefstijlinterventie wordt niet vergoed. Dat is vreemd.
Nog nooit was de achteruitgang van de Nederlandse economie zo groot als in 2020. Een minicursus gezondheidseconomie leert mij iets over de relatie tussen economische groei en de groei van het gezondheidszorgbudget. Wat blijkt: de groei van de gezondheidzorg volgde de afgelopen jaren de groei van de economie met een vertraging van drie jaar.
Nu Covid-19 rondwaart, lijkt onze gezondheid belangrijker dan ooit. Kosten noch moeiten worden gespaard. Maar er is veel meer in het leven dan een gezond lichaam en een gezonde geest.
Het goede leven en geneeskunde, hebben die wat met elkaar te maken? Maar ten dele, zou ik zeggen. Het goede leven gaat over welzijn, werk, sociale contacten, de liefde, relaties, religie en zingeving.
