Klein maken of beoordelen 

Er zijn twee manieren van kijken. Daarbij wil ik eerst twee vergelijkingen maken uit het kerkelijk leven.  

Je kunt een kerk binnen gaan en onder de indruk komen van de schoonheid en heiligheid van het gebouw. Die indruk kan tot gebed aanzetten en je klein maken. Je zoekt de plek om een kaarsje op te steken of je zoekt de priester bij wie je je levensverhaal kwijt moet. Je voelt je afhankelijk. Ik stel me zo voor dat de middeleeuwse mens zo de kerk betrad. Hij voelde zich deel van een indrukwekkend geheel. 

We zijn geneigd een viering bij te wonen met de vraag of een voorganger het goed doet, goed preekt, de juiste woorden weet te vinden

Het kan ook op een andere manier. Bij binnenkomst raak je geïmponeerd door de architectuur en schoonheid van de kerk, maar je kijkt anders: “Heel knap wat ze toen konden bouwen.” Je kijkt naar de iconografie en iconologie van het kerkgebouw en analyseert dat. Je hebt criteria aangelegd, waarmee je kijkt en beoordeelt. Als je op reis meerdere kerken bezoekt, vergelijk je ze ook met elkaar. De ene is mooier dan de andere. 

Zo kan het ook gaan met vieringen. Een treffend voorbeeld is de vraag van de pastor die na afloop van de viering de kerkganger de hand schudt en vraagt: “Hoe vond u het?”  

Wij zijn geneigd een viering bij te wonen met de vraag of een voorganger het goed doet, goed preekt, de juiste woorden weet te vinden, dat wil zeggen niet te ‘zware woorden’. Dit is een andere manier van het bijwonen van een viering dan wanneer je je laat confronteren met de objectiviteit van het liturgisch gebeuren, het accepteert zoals het is en er voor jezelf een boodschap uit weet te halen.  

Grote verwachtingen 

Ik bespeur ook in de samenleving in het algemeen een dergelijke mentaliteitsverandering. We hebben gauw een kritisch oordeel over hoe een burgemeester een gemeente bestuurt of de premier ons land. We vinden dat hij het goed doet, of niet.  

We klagen over de bereikbaarheid van overheidsdiensten en over de telefoniste van de huisartsenpost. We beoordelen anderen vanuit onze individuele verwachtingen. En die verwachtingen zijn tamelijk groot.  

Als we niet de goede mentaliteit ontwikkelen, stellen we onszelf onvoldoende in staat om actief te zijn en zelf in beweging te komen

We nemen afstand en vanuit die positie kijken en beoordelen we. Maar zou het niet beter zijn onszelf deel te maken van de oplossing? Zou het niet beter zijn zelf spontaan verantwoordelijkheid te nemen en bij te dragen aan de gemeenschap als geheel en het hogere collectieve belang?  

En dat met respect voor ieders eigen positie en verantwoordelijkheid. Want we kunnen niet met z’n allen burgemeester zijn, dat is er maar één. Ik heb mijn taak in mijn eigen buurt, in mijn eigen straat. 

In beweging komen 

Door de toegenomen welvaart zijn we verwend geraakt. We vinden het vanzelfsprekend dat we alles maar kunnen aanschaffen. En dat alles er altijd geregeld is: zorg, bestuur, uitkeringen.  

We kennen geen honger en armoede meer, hooguit achterstand bij sommige bevolkingsgroepen, en daarin is onze generatie uniek. Dat is in de geschiedenis nooit zo geweest.  

Maar wat wij vanzelfsprekend vinden, is niet zo vanzelfsprekend. Dus: geen afstand nemen en dan zeggen hoe het moet of wat anderen fout doen, maar erbij blijven, meedenken en meedoen. Dat geldt voor onze samenleving, en ook in de Kerk.  

Als we niet de goede mentaliteit ontwikkelen, stellen we onszelf onvoldoende in staat om actief te zijn en zelf in beweging te komen. We zijn deel van een indrukwekkend groter geheel en dat vraagt ieders inzet.  

Mgr. Ron van den Hout is bisschop van bisdom Groningen-Leeuwarden 

Trek de stekker eens uit Facebook en Twitter

We leven in een aandachtseconomie waarbij vooral sociale mediabedrijven erop uit zijn om onze aandacht zo lang mogelijk vast te houden. Maar wie daar niet (meer) aan meedoet, ervaart rust.