Vervolgens komen er allerlei prikkels binnen waar je niet om gevraagd hebt. Ik betrapte me erop dat het te maken had met het opvullen van leegte: gewoon even scrollen, liken en swipen. Gedachteloos, want vaak kun je nauwelijks navertellen wat je langs zag komen.

Ophef

Kan dat, ‘nieuwsloos’ leven? Ik waande me in een modern klooster, waar rust en contemplatie het dagritme dicteren. Maar in het klooster neem je jezelf mee, zou Luther me ingefluisterd hebben. De drang naar nieuws, naar ophef, naar wat de massa vindt of doet, lijkt ingeschapen. 

We zijn op elkaar aangewezen, benieuwd naar hoe het met de ander gaat, geïnteresseerd in wat er om ons heen gebeurt. Niet met nieuws bezig zijn, dat bleek lastig. Kinderen die naar het jeugdjournaal kijken, een krantenlezer in de trein, de koppen van de kranten in de supermarkt; het nieuws is overal.

Toch wijzigt de wereld niet ingrijpend als je het nieuws niet volgt. Sterker nog: alles blijft hetzelfde. Toegegeven, ik maakte enkele vreemde momenten mee. Een ongewone stilte op donderdagochtend, minder fietsers en minder treinreizigers bleek te komen van de lerarenstaking. En bij de koffieautomaat klinken er ‘s morgens opgewonden stemmen, er is blijkbaar groot nieuws. Nog niet van het coronavirus gehoord? Nee. Wat is dat? O.

Passief

Met Rob Wijnberg en Joris Luyendijk (en filosofen als Plato en Rolf Dobelli) onder de arm zou ik een kritisch betoog af kunnen steken over het wel en wee van nieuws. Dat je er de wereld niet door leert kennen. Dat nieuws gaat over wat afwijkt. Dat goed nieuws geen nieuws is. Dat nieuws gemaakt wordt, constructie is. Dat vooral passief leest wat op je afkomt, in plaats van offensief: lezen waar je zelf voor kiest, gericht op het toekomstige. Het nieuws links laten liggen, scheelt veel tijd. En die kun je benutten voor het lezen van een boek of voor een gesprek met een medereiziger.

En toen waren de leesloze weken weer voorbij. Nooit las ik de weekendkrant met meer genoegen als afgelopen zaterdag. Heerlijk. Het was op dezelfde zaterdag dat ik in de auto naar een programma op NPO Radio 1 luisterde - een programma dat zichzelf ‘Radiotherapie tegen hypes en hysterie’ noemt. Het ging over de talkshowoorlog. Niks gemist, dacht ik. Nieuws over het nieuws is geen nieuws. 

De berichtgeving van de Britse media over de #Brexit werd onder de loep genomen en voorts werd stilgestaan bij de ‘ziekelijke berichtgeving’ over het, jawel, coronavirus. Het ging over bangmakerij, nieuws over het nieuws, selectieve berichtgeving en voxpops. Ik hoorde er een aanmoediging in om selectief om te gaan met het nieuws. 

Bewuster

Terug naar het nieuws dus? Anders, bewuster. Hoop ik. Is mijn voornemen. Ik ben nu wel van mijn nieuwsverslaving af. Afgelopen zaterdag heb ik weekendkrant doorgenomen en sindsdien geen nieuws meer gezien en gelezen. Dat geeft rust.

De mening van de massa is te massief om terzijde te schuiven en te diffuus om als waarheid te omarmen. Op de hoogte zijn is nodig om je tot de wereld te kunnen verhouden. Maar veel nieuws is geen nieuws - kinderen die geboren worden, mensen die elkaar trouw beloven, een doorstart maken, een nieuw project beginnen, mensen die zoeken naar verbinding: dat is nieuws. 

Het was de Deense existentialist Søren Kierkegaard die schreef: ‘Werkelijk gelukkig is hij die in het alledaagse het wonderbaarlijke ziet.’

Hans Alderliesten is adviseur maatschappelijke vraagstukken bij kennisinstituut Movisie