Vrij onderwijs
Montessorischolen, christelijke scholen, daltonscholen, islamitische scholen en vrije scholen, het kan in Nederland allemaal naast elkaar bestaan dankzij de vrijheid van onderwijs. Scholen die onder de vlag van artikel 23 van de grondwet zijn opgericht, heten ‘bijzondere scholen’. Die naamgeving vind ik eigenlijk vreemd.
Ik ben zelf het product van een Freinetschool. Als leerling van deze basisschool leerde ik dat het concept voor de school bedacht was door een Franse meneer, wiens naam we consequent verhaspelden tot Vrij Netjes. Het was een fijne school, waar ik veel heb geleerd over zelfstandigheid, plannen en sociale vaardigheden. Maar wat het concept precies inhield, daar had ik als kind geen idee van en eigenlijk zou ik het u nog altijd niet goed kunnen uitleggen.
Waar ik als kind al helemáál geen idee van had, was dat ik profiteerde van de vrijheid van onderwijs. Een groep ouders die hopelijk beter op de hoogte was van het Freinet-concept dan ik nu, besloot dat ze hun kinderen juist dát onderwijs wilden geven. De Nederlandse wet maakte dat mogelijk. Maar voor mij was het gewoon de basisschool.
Ik ben al mijn hele werkzame leven verbonden aan een christelijk gymnasium. Dat is toeval, want ik kwam er binnen als vervanger voor zwangerschapsverlof en ben simpelweg nooit meer weggegaan. Ik ben geen christen, maar voelde me op deze plek wel onmiddellijk thuis. Actieve belijdenis van het geloof wordt er niet gevraagd en ik vond de situatie al snel heel normaal.
Waar ik zelfs op mijn 25e geen moment bij stilstond, was dat ook deze school het resultaat is van de vrijheid van onderwijs. Voor mij was het gewoon een mooie werkplek.
Wat ik hiermee wil zeggen, is dit. Het heet allemaal bijzonder onderwijs. Bijzonder onderwijs volgens een bepaald pedagogisch principe of bijzonder onderwijs op een bepaalde religieuze grondslag. Maar het is juist heel gewoon. Het is vooral onderwijs - dat gegeven wordt door professionals en gecontroleerd door de onderwijsinspectie zodat het aan bepaalde basiseisen voldoet. Voor mij persoonlijk maakt het niets uit op welke grondslag het gebeurt: ik houd gewoon van het vak.
Ja, dát is het: bijzonder onderwijs is heel gewoon - maar vooral: onderwijs is gewoon heel bijzonder.
Adriaan Kegel is leraar klassieke talen in Groningen.
