“Het Joods Humanitair Fonds wilde deze vluchtelingen graag helpen, omdat Joodse mensen in het verleden zelf ook vaak op de vlucht moesten slaan. Het leek ons mooi om als christenen en joden samen op te trekken, want we delen immers het Oude Testament. Met name de teksten over het omzien naar de weduwen, wezen en de vreemdeling zoals in Deuteronomium 24 en bijvoorbeeld het verhaal van Ruth zijn belangrijke inspiratiebronnen.”

Om welke redenen komen Afrikaanse vluchtelingen naar Israël?

“De route via Egypte naar Israël is minder gevaarlijk dan de oversteek naar Italië. Daarnaast is Israël een ontwikkeld land naar Westerse maatstaven. Het is echter lastig voor niet-Joden om in Israël de vluchtelingenstatus te krijgen, omdat er vaak economische motieven worden verondersteld voor de aanvraag. Vluchtelingen die volgens internationale afspraken niet mogen worden teruggestuurd, zoals uit Eritrea en Sudan, krijgen wel een tijdelijke verblijfsvergunning. Er bevinden zich inmiddels circa 30.000 vluchtelingen zonder (permanente) status in Israël.”

Kan de Israëlische overheid geen hulp bieden aan vluchtelingen?

“Israël staat niet te popelen om vluchtelingen op te vangen en kent geen uitgebreid opvangsysteem zoals Nederland. Het is een Joodse staat en wil dat ook blijven. De prioriteit ligt bij de Joodse gemeenschap, vanwege de nazi-vervolging in het verleden en door de veiligheidssituatie, met diverse vijandige buurlanden en de spanningen met de Palestijnen. Er zijn gewoon al genoeg problemen in eigen land.”

Wat houdt het project concreet in?

“Het project biedt psychosociale ondersteuning aan ongeveer vijftig kwetsbare vluchtelingen, zoals minderjarige kinderen, alleenstaande moeders en oorlogsslachtoffers. Hiervoor stellen we 25.000 euro per jaar beschikbaar. Daarnaast doet Assaf nog veel meer, zoals hulp verlenen in werksituaties, bijvoorbeeld bij arbeidsconflicten. Vluchtelingen worden vaak als eerste ontslagen als er een crisis is, zoals nu in de coronacrisis. Veel van hen werken in de horeca. Assaf springt zo nodig bij als de boodschappen niet meer betaald kunnen worden. Ook helpt de organisatie met het vertalen van overheidsinformatie, die vaak alleen in het Hebreeuws is. Verder lobbyt Assaf actief bij de overheid voor de belangen van vluchtelingen.”

Wat doet het Joods Humanitair Fonds allemaal?

“Het fonds is een initiatief van het Centraal Joods Overleg, een van de Joodse koepelorganisaties in Nederland, vanuit de restitutiegelden van de Nederlandse overheid, die zijn uitgekeerd omdat het rechtsherstel van Joden in Nederland na de Tweede Wereldoorlog tekort schoot. Het Joods Humanitair Fonds verzorgt vooral projecten in Centraal en Oost-Europa, omdat de kleine overgebleven Joodse gemeenschappen daar dubbel getroffen zijn, eerst door de nazi's en daarna door de communisten. Voor het Joods Humanitair Fonds is dit project in Israël dus een uitzondering.”

Kunt u Assaf omschrijven?

“Assaf is een van de grotere organisaties in Israël die voor vluchtelingen opkomen. Zij doen dit vanuit de Joodse traditie, maar de achtergrond is heel breed, van seculiere Joodse medewerkers tot joods-orthodoxe medewerkers. Iedereen in Israël kan in principe participeren.”

Wat is het regeringsbeleid in Israël ten aanzien van vluchtelingen?

“De positie van vluchtelingen is gedurende de coronacrisis wel een belangrijker politiek thema geworden. Veel van hen wonen in Zuid Tel Aviv en in Eilat, om te voorkomen dat ze zich over heel Israël verspreiden. Als zij hun werk verliezen, worden zij regelmatig uit hun huis gezet omdat ze de huur niet meer kunnen betalen en gaan dan op straat zwerven. Dat leidt tot protesten van de wijkbewoners bij de overheid, omdat in hun ogen de wijk achteruit gaat.”

Hoe kijken Israëli's zelf naar vluchtelingen?

“Er is gelukkig een grote groep Israëli’s die zich om kwetsbare groepen in de samenleving bekommert, zoals vluchtelingen, maar ook Palestijnen. Het grosso modo van de Israëli’s wil echter gewoon 'leven', in een buitenwijk van Tel Aviv, met niet teveel gedoe. Zij hebben nu een Joodse staat, en weten niet wat de gevolgen kunnen zijn als 'de deuren worden open gezet'. Het leven in Israël is ook niet gemakkelijk. Alles is duur, omdat er veel moet worden geïmporteerd. De meeste mensen zijn gewoon bezig met hun eigen leven.”    

Kunt u iets over de sfeer tussen de projectpartners zeggen?

“Het mooie van een samenwerking als deze is dat de daad, het gezamenlijk ondersteunen, samenkomt met uitwisselingen over elkaars motivatie. Er ontstaan open gesprekken over allerlei onderwerpen tussen medewerkers van Kerk in Actie, het Joods Humanitair Fonds en Assaf. Er is een oprechte interesse in elkaars werk. Zo kunnen we de samenwerking meer uitdiepen. Over enkele jaren gaan we evalueren hoe het loopt.”



Meer informatie op de website van Kerk in Actie