Een paar dagen later waren wij op doorreis. Het was zondag en wij proberen op zondagochtend altijd de mis bij te wonen. Dat is soms wel even zoeken, zeker in het overwegend protestantse Noord-Duitsland. In de Hanzestad Wismar lukte het.  

Ik werd enthousiast van Laudato Si en begon na elk hoofdstuk mijn vrouw tot vermoeiens toe te vertellen hoe geweldig het was. Visionair en inspirerend. De agenda voor de eeuw

Het is altijd een spannend moment. Alle rituelen zijn vertrouwd, maar de omgeving en de mensen zijn anders. En ja, ook de pastoor kan anders zijn. Maar binnen een paar minuten voelden wij ons thuis, mede door het enthousiasme van de pastoor.   

De preek begon veelbelovend. Hij kondigde aan dat hij ons iets heel bijzonders wilde laten zien. Iets dat een nieuw tijdperk zou kunnen inluiden. Vanonder het spreekgestoelte nam hij een boek tevoorschijn en zwaaide daar triomfantelijk mee. Ik herkende de groene kaft meteen. En mijn vrouw ook. “Laudato Si”, de woorden galmden door de kerk. 

Lauwe ontvangst

Ik vermeld deze anekdote omdat het lustrum door de paus is aangegrepen om nog eens fors op de trom te slaan. Er is eigenlijk nog veel te weinig gedaan met het dringende appèl van Laudato Si. Zeker in Nederland was de ontvangst maar lauw, behalve na wat eerste strovuurtjes.  

Maar deze bijzondere sociale encycliek verdient het om omgezet te worden in een politieke en economische agenda. Of beter gezegd: de wereld en haar mensengemeenschap verdient dat. En zeker ook moeder aarde, het huis dat wij met zijn allen bewonen.  

De coronapandemie laat zien hoe kwetsbaar wij zijn. Fysieke afstand houden zal nodig zijn tot er een medicijn of vaccin is. Maar in het wereldwijde sociale netwerk dat wij delen is dat afstand houden, ‘social-distancing’, een dystopie, die honger en ellende zal veroorzaken.  

Deze bijzondere sociale encycliek verdient het om omgezet te worden in een politieke en economische agenda. Of beter gezegd: de wereld en haar mensengemeenschap verdient dat

Op 24 mei is een jaarprogramma van start gegaan dat in het teken staat van de profetie over de gemeenschappelijke toekomst van de mensheid. Een van de hoogtepunten wordt een conferentie over een op Sint Franciscus geïnspireerde nieuwe economische orde.  

Zoals Ernst Hirsch Ballin in zijn laatste column voor Het Goede Leven zei: de huidige crisis is niet alleen een gezondheidscrisis. In feite is er sprake van een wereldomvattende systeemcrisis. Die vraagt om een fundamentele reflexie en revisie van politiek en economie. Het basisdocument hiervoor ligt er al. Dat is Laudato Si, in combinatie met de – door velen onderschatte - grote sociale encycliek Caritas in Vertitate van Benedictus XVI uit 2009.  

Handen ineen

Politieke partijen en maatschappelijke organisaties die in de traditie staan van het christelijk-sociaal denken moeten nu de handen ineenslaan. Zij hebben de bagage in huis om de leiding te nemen bij het maken van een nieuw begin. Daarbij zullen met name nieuwe vormen en maatvoeringen moeten worden gevonden voor de invulling van solidariteit, subsidiariteit en duurzaamheid.  

Het door het Vaticaan aangekondigde actiejaar is een oproep aan ons allen. Zeker ook aan ons in Nederland, met zijn rijke ervaring vanuit het christelijk-sociaal denken en handelen. Wij mogen er daarbij op vertrouwen dat de Geest van Pinksteren blijft waaien. Om samen fris en gesterkt nieuwe uitdagingen aan te kunnen gaan. 

Herman Kaiser is voormalig burgemeester van Arnhem en was van 2003 tot 2013 voorzitter van het Christelijk-Sociaal Congres. Hij is momenteel bezig met promotieonderzoek op het onderwerp subsidiariteit aan Tilburg University