Verkleed als Swarte Pyt naar Zevenaar
In Zevenaar wordt carnaval voortaan een verkleedfeest genoemd. Hoe ver moeten we gaan bij aanpassing van onze tradities?
Recent had ik het genoegen om op het schitterende stadhuis van Leeuwarden te gast te zijn bij burgemeester Sybrand Buma. Het was fantastisch om te zien dat deze aimabele politicus zich al volledig op zijn plek voelt in zijn nieuwe habitat.
Hoewel Leeuwarden van oudsher socialistisch is, denk ik dat de stad en de conservatieve CDA-politicus een uiterst goed huwelijk tegemoet zullen gaan. Helemaal nieuw is Leeuwarden voor Buma natuurlijk niet, als geboren en getogen Fries, maar vergeleken met de heksenketel van het Binnenhof zal deze welverdiende oase van relatieve rust voor hem toch wennen moeten zijn.
Koppig en trots
Mijn band met Friesland is beperkt. Die beperkt zich tot de Friese naam van mijn echtgenote Hiske (Germaans voor strijd) met verre Friese roots en mijn compagnon Harm, een trotse authentieke Fries. Dit zijn twee belangrijke mensen in mijn leven die me wel een duidelijk beeld hebben gegeven van de eigenschappen van dit bijzondere volk: standvastig, koppig en trots.
De Romeinen herkenden in de Friezen een strijdvaardig volk. Zij hadden groot respect voor de dappere vechtersbazen, die ze er maar niet onder kregen.
Dat er mensen verbaasd waren dat juist de Friezen de weg blokkeerden toen een politiek correcte armada uit Holland in aantocht was, getuigt van weinig historische kennis. De Friezen zijn niet bepaald de mensen om eens even aan uit te leggen dat het Sinterklaasfeest toch echt anders gevierd moet worden. Dit heeft mijn inziens niets met vermeend racisme te maken, maar puur met de Friese volksaard: Friezen laten zich niets opdringen of opleggen.
Sint Piter
In deze eigenzinnige provincie is er een dorp dat nog eigenzinniger is, namelijk Grouw (Fries: Grou). Dit is, voor zover mijn kennis reikt, het enige dorp in Nederland dat het Sinterklaasfeest op een geheel eigen wijze viert. In Grou viert men op 21 februari de verjaardag van de broer van Sint Nikolaas, Sint Piter.
De legende vertelt dat Sinterklaas Grouw vergeten was en Piter deze grove omissie van zijn grote broer maar moest oplossen. Tot zover is het leuke, onschuldige, lokale folklore.
Dat er mensen verbaasd waren dat juist de Friezen de weg blokkeerden toen een politiek correcte armada uit Holland in aantocht was, getuigt van weinig historische kennis
Maar ook deze goedheiligman staat onder druk, want ook Sint Piter heeft een donkere assistent, genaamd Swarte Pyt. Het verschil met zijn grote broer is dat Sint Piter maar één helper bij zich heeft. Toch is dat voldoende aanleiding voor de anti-Zwarte Piet-brigade om de Friezen in Grouw eens uit te gaan leggen hoe de wereld er uit hoort te zien. Dat ze hier in Grouw niet echt op zaten te wachten, is niet verrassend.
Dit jaar hebben de demonstranten uiteindelijk besloten niet naar Grouw te komen voor de intocht, want de plek waar ze mochten gaan staan, bekoorde hen niet. Die was volgens hen te weinig zichtbaar.
Verandering is belangrijk
Mijn mening over de manier waarop wij het Sinterklaasfeest vieren, of beter gezegd vierden, is door vele gesprekken veranderd. Ik heb begrip gekregen voor de emoties van donkere Nederlanders die door het authentieke Sinterklaasfeest worden gekrenkt. Verandering is alleen daarom al belangrijk.
Maar verandering moet bewerkstelligd worden op een manier die niet nog meer polarisatie oproept. Als je verandering wil bewerkstelligen en wilt dat deze breed wordt gedragen, dan moet je die verandering nooit opdringen. Dan moet je zorgen dat iedereen onderdeel is van het proces.
Geen katholiek feest promoten
Het kan ook anders gaan dan het ging in Friesland. Zo heb je dus het dorp Zevenaar in Gelderland. Deze week maakte een lokale openbare basisschool bekend dat bij hun op school het carnavalsfeest voortaan het verkleedfeest genoemd zal worden. De gedachten hierachter was dat het de openbare basisschool als openbare school niet sierde om een katholiek feest te promoten.
Verandering moet bewerkstelligd worden op een manier die niet nog meer polarisatie oproept
Als geboren Bosschenaar en fervent carnavalsvierder was mijn eerste gedachten: ‘carnaval in Zevenaar? Hoezo?’
Maar toen ik bekomen was van alle inwendige hilariteit om dit dorpje dat een feest probeert te vieren dat overgelaten kan worden aan anderen, begon droefenis mijn gemoedstoestand over te nemen. Hoeveel zelfkastijding kan een volk aan? Zijn we dan echt als het Romeinse Rijk in verval?
Als Swarte Pyt naar het verkleedfeest van Zevenaar, was de baldadige, incorrecte gedachte die zich langzaam van mij meester maakte.
Maarten de Gruyter, afkomstig uit ’s-Hertogenbosch, is vastgoedondernemer in Amsterdam en belijdend katholiek