De overheid maakt momenteel op allerlei gebieden keuzes die ons allen raken. Alleen al daarom zijn de verkiezingen van groot belang voor de toekomst. Maar hoe gaan die ruim 13 miljoen kiesgerechtigde Nederlanders fysiek naar de stembus als er dan nog steeds maatregelen zijn die dat belemmeren?

Plannen maken voor de toekomst lijkt zinlozer dan ooit tevoren. En toch is het verstandig ook na te denken over de wereld van morgen

Terwijl de samenleving massaal ‘in het moment’ leeft, lijkt ook de landelijke politiek in de ‘Zen-stand’ beland. Ik heb nog geen politicus gehoord over voorstellen of scenario’s voor de praktische organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen. Dat terwijl we slechts elf maanden zijn verwijderd van dat hoogtepunt in onze democratische rechtsstaat.

Ik kan me een aantal scenario’s voorstellen. Scenario 1: het (gemuteerde) virus gaat volgend jaar nog steeds rond en er is geen werkend vaccin beschikbaar. In dit scenario is het onveilig alle kiesgerechtigden - waarvan de helft vijftigplusser - naar een stembureau te laten gaan. Digitaal stemmen wordt nog altijd niet als veilig en betrouwbaar geacht. We kunnen met ons DigiD wel belastingaangifte doen, maar niet elektronisch stemmen.

In dat geval is er maar één alternatief: stemmen per post. Dat vraagt om gigantische voorbereidende operaties door de Kiesraad, het ministerie van Binnenlandse Zaken, gemeenten en vrijwilligers. De Tweede Kamer zou uiterlijk september opdracht moeten geven voor deze megaklus.

Ik heb nog geen politicus gehoord over voorstellen of scenario's voor de praktische organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen

In een ander scenario zijn er geen nieuwe besmettingen meer. Er is een werkend vaccin en ouderen kunnen zonder beperkingen de straat op Dan kunnen 13 miljoen mensen probleemloos naar de stembus.

Maar wie goed naar het RIVM luistert en tussen de regels doorleest van de adviezen van het OMT, weet dat dit scenario zeer onrealistisch is. De kans dat Nederland volgend jaar op een ‘normale manier’ kan gaan stemmen, lijkt nihil.

In een derde scenario kunnen alleen bepaalde groepen fysiek naar een stembus - al dan niet op een anderhalve meter afstand. Maar met groepen kiesgerechtigde Nederlanders per definitie uitsluiten van het stemproces ontneem je hen hun grondrecht. Dat zou onacceptabel zijn.

Wel is het mogelijk een combinatie te maken van stemmen per post voor Nederlanders voor wie fysiek stemmen onveilig is, en fysiek stemmen voor anderen. Ook in dit scenario moet er dus worden voorbereid op stemmen per post.

De kans dat Nederland volgend jaar op een 'normale manier' kan gaan stemmen, lijkt nihil

In de Verenigde Staten zijn er op 3 november presidentsverkiezingen. Alle Amerikanen per post laten stemmen, kan al niet meer gerealiseerd worden omdat de voorbereidingstijd daartoe ontbreekt.

Nederland moet daarvan leren en tijdig voorbereidingen treffen om onze feestdag van de democratie ongestoord te laten plaatsvinden. Regeren is vooruitzien, niet leven in het moment.

Dave Ensberg is directeur van Jantje Beton