Racisme is niet normaal
Behalve in de VS is ook in Nederland het racisme wijd verbreid. Dat blijkt niet alleen uit burenruzies die uit de hand lopen, maar ook uit het handelen van bijvoorbeeld de Belastingdienst.
George Floyd, een 46-jarige Afro-Amerikaan, werd onlangs vermoord door een politieagent. Deze agent hield acht lange minuten en nog eens 46 seconden zijn knie op de nek van Floyd die tussendoor tevergeefs riep om genade. “I can’t breathe”, perste Floyd er nog uit.
Omstanders riepen nog naar de agent om Floyd ademruimte te geven. Maar het mocht niet baten. Floyd liet vijf kinderen en een verscheurde natie na. Uit alle videobeelden is duidelijk geworden dat het hier gaat om disproportioneel geweld. En uit de cultuurhistorische context kan er ook geen andere conclusie worden getrokken dan dat het om racistisch politiegeweld gaat.
Een op de duizend Afro-Amerikaanse mannen wordt doodgeschoten door de politie, twee en een half keer zo veel als witte mannen die op die manier om het leven komt. Dit institutioneel racisme in de VS staat niet op zichzelf. In Nederland blijft ons gelukkig vaak een dodelijke afloop bespaard, maar racisme is ook hier wijdverspreid aanwezig.
George Floyd liet vijf kinderen en een verscheurde natie na. En er kan geen andere conclusie worden getrokken dan dat het om racistisch politiegeweld ging
Uit de Zevende rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland van het Verwey Jonker Instituut en de Anne Frank Stichting (2017) blijkt dat 19 procent van de formeel bekende racistische incidenten in Nederland een gewelddadig karakter kent. Een burenruzie over het afsteken van vuurwerk loopt bijvoorbeeld snel op; een buurman scheldt een andere buurman uit voor 'vuile kanker-buitenlander' en niet lang daarna vallen er klappen.
In 16 procent van alle gevallen gaat het om bedreiging of dreiging met geweld, zoals 'Ik schiet je kapot, kankerzwarte'. In het grootste deel van de gevallen gaat het om belediging (72 procent). Mijn stelling is dat racistisch geweld voortkomt uit een maatschappelijk en politiek klimaat waarin racisme normaal is. Het begint bij belediging, gaat over naar dreiging en eindigt bij daadwerkelijk geweld.
Artikel 1
De geschiedenis laat keer op keer zien hoe gevoelig mensen kunnen zijn voor racistische en andere vormen van discriminatoire gedachten en sentimenten. Niet voor niets is het verbod op discriminatie in het eerste artikel van onze Grondwet opgenomen.
Het racistisch handelen en etnisch profileren door ambtenaren van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire laat zien dat er ook in Nederland sprake is van institutioneel racisme. Nee, het is niet volledig vergelijkbaar met moord door een politieagent. Maar ruim 11.000 Nederlanders van kleur zijn door de overheid die neutraal hoort te zijn, jarenlang racistisch behandeld en benadeeld. Verschillende levens zijn verwoest door de enorme financiële problemen in de betreffende gezinnen en mensenlevens.
Het racistisch handelen en etnisch profileren door ambtenaren van de Belastingdienst in de toeslagenaffaire laat zien dat er ook in Nederland sprake is van institutioneel racisme
Daar is ons politieke klimaat mede debet aan. Het normaliseren van groepsbelediging, aanzetten tot haat en polarisatie, discriminatie en racisme is al jarenlang gaande. Vaak onder het mom van vrijheid van meningsuiting of weerzin tegen vermeende vormen van politiek correct handelen. 'We moeten het beestje wel bij de naam noemen', wordt er dan gezegd.
Juist partijen die de essentie van onze democratische rechtsstaat zeggen te respecteren, flirten herhaaldelijk met racistische ideeën, zoals het ‘postcoderacisme’ van VVD-fractievoorzitter Dijkhoff. Andere partijen werken ondanks flinke ophef samen met openlijk racistische partijen.
“Niet 'normaal' maken wat niet normaal is”, zei de Koning onlangs. Racisme is niet acceptabel, ongrondwettig en dus in alle opzichten niet normaal. In de VS niet, maar ook in Nederland niet. Het is de hoogste tijd dat politici van links tot rechts hierin het goede voorbeeld geven.
Dave Ensberg is directeur van Jantje Beton