Oproep Corbyn vooral electoraal luchtballonnetje
Het heeft lang geduurd, maar eindelijk heeft de Britse oppositieleider Jeremy Corbyn een tipje van de sluier opgelicht wat betreft zijn standpunt over de brexit.
In een brief aan de leden van zijn Labourpartij schrijft Corbyn dat de aankomende premier een nieuw brexit-referendum moet uitschijven. De linkse Labourpartij van Corbyn zou dan campagne voeren om in de EU te blijven als het alternatief een brexit zonder deal is of een conservatief plan ,,dat de economie en werkgelegenheid niet beschermt”.
De brief doet niet alle mist rond Corbyns standpunt optrekken. Hij doet een oproep aan Boris Johnson en Jeremy Hunt – een van tweeën zal straks de volgende Conservatieve premier worden nu Theresa May voortijdig opstapt – om een tweede referendum uit te schrijven. Maar Corbyn laat in het midden wat hij zelf zou doen als hij premier wordt, bijvoorbeeld na nieuwe parlementsverkiezingen.
Hij laat de optie open dat hij zelf met Brussel een akkoord zal sluiten over een vertrekregeling en dat hij die zonder volksraadpleging aan het parlement zal voorleggen.
De vaagheid in het epistel van Corbyn leidt er toe dat zowel voorals tegenstanders van de brexit zich bediend voelen. Remainers binnen Labour zien in de brief de door hen langverwachte stellingname van Corbyn tegen de brexit. De pro-Europese partij Liberal Democrats, die bij de Europese verkiezingen eind mei meer stemmen kreeg dan Labour, bespeuren daarentegen geen koerswijziging en beschouwen Corbyn als een brexiteer.
Corbyn staat al jaren onder druk meer duidelijkheid te scheppen over het brexit-standpunt van zijn partij. In de aanloop naar het eerste referendum in 2016 weigerde hij een standpunt in te nemen. En tijdens de debatten in het Lagerhuis over de deal van May leverde hij scherpe kritiek zonder een alternatief aan te dragen. Nu bij de Europese verkiezingen zowel de Liberal Democrats als de Brexit Party van Nigel Farage groter werden dan Labour, voelt Corbyn zich om electorale redenen gedwongen een positie in te nemen.
Waarschijnlijk is Corbyn als tegenstander van de vrije markt een brexiteer. Zijn Labour-partij is verdeeld.
Op het platteland zijn de meeste Labour-leden voor de brexit, terwijl in de steden de jonge, hoogopgeleide partijleden tegen de brexit zijn. Nadat maandag ook de vakbonden aandrongen op een tweede referendum, is Corbyn gezwicht voor de druk binnen zijn partij.
Boris Johnson en Jeremy Hunt lijken beiden weinig te voelen voor een nieuw referendum. Net als premier May zijn ze van mening dat een tweede volksraadpleging een vertrouwensbreuk met de bevolking zou betekenen. Stel dat de meerderheid nu tegen de brexit zou zijn, dan kan dat de maatschappelijke spanningen tot grote hoogte doen opzwepen. Het woord ‘kiezersbedrog’ zou niet van de lucht zijn. En Conservatieven die voor de brexit zijn, kunnen in de armen worden gedreven van Nigel Farage.
Voorstanders van een referendum wijzen er al langer op dat het niet zo gek is de Britten, nu de impact en kosten van de brexit duidelijker zijn dan drie jaar geleden, nog een keer hun mening te vragen. Ze hebben nu een beter idee over hoe hun toekomst buiten de EU er uit zal zien.
Voor de EU is een tweede referendum met de uitkomst ‘blijven’, overigens geen onverdeeld genoegen. Met Groot-Brittannië erbij is de EU op het wereldtoneel vanzelfsprekend sterker, maar intern levert het vooral heibel op. Ongeveer de helft van de Britten is uitgesproken eurosceptisch en dat legt een zware hypotheek op verdere Europese integratie.
Het belangrijkste argument tegen een tweede referendum is praktisch van aard. Het Lagerhuis moet eerst een nieuwe referendumwet aannemen. In 2016 duurde dat zeven maanden. Op 31 oktober moeten de Britten hun biezen pakken en de EU verlaten. De tijd ontbreekt eenvoudigweg om in zo’n korte termijn een nieuw referendum in de steigers te zetten. Waarschijnlijk weet Corbyn dat ook en is zijn oproep niet meer dan een betekenisloos en risicoloos politiek gebaar.