Ook bij schaarste sta je netjes in de rij
Regelmatig zijn ze te horen op radio of tv: woordvoerders van belangenverenigingen die menen dat uitgerekend hun achterban met voorrang in aanmerking komt voor een coronatest. Dat wordt zo langzamerhand behoorlijk irritant.
Ook in betere tijden was er sprake van schaarste. Schaarste aan betaalbare woningen, schaarste aan geschikte bouwgrond, schaarste aan personeel in sommige sectoren en een dreigende schaarste aan huisartsen. Schaarste, soms gecreëerd om prijzen op te drijven en altijd relatief als we de mondiale situatie in ogenschouw nemen.
De meest in het oog springende schaarste van dit moment is ongetwijfeld de schaarste aan testen voor Covid-19. Ook dit is een gecreëerde schaarste. Van overheidswege werden we gestimuleerd om ons massaal te laten testen, zelfs met geringe klachten. Ik kom in mijn praktijk mensen tegen die al drie keer getest zijn, zonder dat er sprake is van noemenswaardige klachten. Ook is het niet waarschijnlijk dat zij, in hun professionele leven, het virus zullen oplopen of verspreiden.
Waar ik me in toenemende mate aan stoor zijn de reacties, steeds in de media, van woordvoerders van belangenverenigingen. Openlijk en ongegeneerd pleiten zij voor een voorkeursbehandeling voor hun beroepsgroep.
Vertegenwoordigers van verpleegkundigen, verpleeghuizen, scholen, kinderopvang laten zich horen. Vertegenwoordigers van de reisbranche claimen tests voor hun reizigers op Schiphol. De topsport wil wekelijks een swab door de neuzen van hun paradepaardjes laten halen en ga zo maar door.
Ik moet als eerste aan de beurt komen, de ander - minder belangrijk - moet wachten
Schaarste geeft blijkbaar aanleiding tot activisme. Ik moet als eerste aan de beurt komen, de ander - minder belangrijk - moet wachten. Natuurlijk vind ik dat mensen in de frontlinie, ik noem ic-verpleegkundigen, in ieder geval getest moeten kunnen worden. Maar dat is een keuze die we als maatschappij maken en niet een keuze die op de barricaden van de media afgedwongen kan of moet worden.
Wie schaarste zegt, zegt verdeelsleutel. In Frankrijk speelt hetzelfde probleem van schaarste. De Franse tv laat lange wachtrijen zien voor de teststations, bepaald niet op één meter onderlinge afstand (in Frankrijk, geheel gerelateerd aan de gemiddelde Franse lichaamslengte, volstaat de één-meter-maatregel).
Om het probleem van schaarste op te lossen, voeren ze nu daar nu het ‘testen op recept’ in. In de Nederlandse situatie zou dat betekenen dat de huisarts gaat bepalen wie zo’n toegangsbewijs tot het testen krijgt en wie niet. Een doorgeslagen vorm van de poortwachtersfunctie.
Bij testschaarste zal de instroom beperkt moeten worden. De overheid zal daarin keuzes moeten maken. Keuzes die wij dan vanuit ons privébelang weer met luide stem kunnen becommentariëren.
Ik stel wat anders voor: het voor een paar weken opschorten van deze hijgerige discussies, in de verwachting dat de testcapaciteit dan op orde zal zijn of dat er een rationeler testregime is ingesteld.
Berend Jansen is huisarts in Swifterbant