Anne Frank hield van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944 haar dagboek bij. Zij schreef haar brieven alleen voor zichzelf, tot ze in de lente van 1944 op Radio Oranje de minister van Onderwijs in ballingschap, Bolkestein, hoorde spreken. Hij zei dat dat na de oorlog een inzameling van dagboeken en brieven van de oorlog zou worden gehouden.  

De onmacht die mensen voelen bij de crisismaatregelen kan zomaar een voedingsbodem zijn voor protectionisme, nationalisme, vreemdelingenhaat en zoveel meer ellende

Geïnspireerd door deze woorden besloot Anne haar dagboek tot een roman te bewerken. ‘Stel je eens voor hoe interessant het zou zijn als ik een roman van het Achterhuis uit zou geven. Bij de titel alleen zouden de mensen denken dat het een detectiveroman was. Maar nu in ernst…….hoeveel angst de dames hebben als ze bombarderen….. hoe dan de huizen trillen als een grassprietje in de wind, hoeveel epidemieën hier heersen. De mensen staan in de rij voor groenten en alle mogelijke andere dingen, de dokters kunnen niet bij de zieken komen omdat om de haverklap hun voertuig wordt gestolen, inbraken en diefstallen zijn er plenty, zo zelfs dat je je gaat afvragen wat de Nederlanders bezielt dat ze opeens zo stelerig  geworden zijn.’  

Haar laatste notitie dateert van 1 augustus 1944. In februari 1945 stierf Anne Frank op vijftienjarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen.  

Leeg museum 

Het Achterhuis op Prinsengracht 263 in Amsterdam en de aangrenzende panden verkeren na de oorlog in slechte staat. In 1950 zijn er plannen om de panden te slopen en een nieuw bedrijfsgebouw te bouwen.  

Uiteindelijk wordt het onderduikpand gered van de slopershamer. Het wordt gerestaureerd en op 3 mei 1960 geopend voor het publiek.  

Anne Franks laatste notitie dateert van 1 augustus 1944. In februari 1945 stierf Anne Frank op vijftienjarige leeftijd in het concentratiekamp Bergen-Belsen

Het Achterhuis blijft op verzoek van de vader van Anne, Otto Frank, leeg. “Nadat het Anne Frank Huis was gerestaureerd vroegen ze mij of de kamers weer moesten worden gemeubileerd. Maar ik antwoordde: ‘Neen, tijdens de oorlog is alles eruit gehaald en ik wil het zo laten.’”  

 Vanuit de hele wereld komen mensen naar het Anne Frankhuis, de plek waar Anne Frank ondergedoken zat en haar dagboek schreef. Een bijzondere plek, in feite een lege plek die herinnert aan Anne en de miljoenen slachtoffers van de Jodenvervolging tijdens de Tweede Wereldoorlog.  

Van de 1,3 miljoen bezoekers per jaar komt circa 90 procent uit het buitenland. Ruim de helft van de bezoekers is jonger dan dertig jaar. 

Videodagboek 

Op 30 maart van dit jaar hebben de Anne Frank Stichting en Every Media een videodagboek gelanceerd. Stel je voor dat Anne op 12 juni 1942 voor haar verjaardag geen papieren dagboek, maar een videocamera kreeg en daarmee een videodagboek zou hebben gemaakt. De camera wordt haar dagboek.  

Ze lucht haar hart voor de camera, heeft het over haar onzekerheden, boosheden, verlangens, verliefdheid, angsten en hoop. Ze vertelt over de wereld waarin ze leeft, bezet Nederland, de anti-Joodse maatregelen, de onderduik. Ze registreert met haar camera alles wat zich in het Achterhuis afspeelt, de medeonderduikers en de helpers.  

Het Anne Frank videodagboek is gepubliceerd op youtube.com/annefrank. Per week verschenen er één of twee afleveringen en de laatste aflevering kwam op 4 mei online.  

Anne Frank raakt 

Het videodagboek van Anne Frank is een groot succes. De meest bekeken aflevering is de eerste, met bijna 600.000 views en dat worden er elke dag meer. Het aantal volgers van de social media-kanalen van de Anne Frank Stichting is sinds het publiceren van het videodagboek enorm gestegen. Op YouTube nam het aantal volgers met een factor dertig toe en op Facebook groeide het tot ruim 850.000 volgers.  

De meeste van deze volgers zijn jongeren tussen de tien en vijftien jaar. Tweederde van de kijkers op het YouTube-kanaal komen uit Nederland. Andere landen blijven daarbij nog wat achter. Wellicht moeten jongeren uit die landen eraan wennen dat het videodagboek niet is nagesynchroniseerd.  

Ze lucht haar hart voor de camera, heeft het over haar onzekerheden, boosheden, verlangens, verliefdheid, angsten en hoop

Het videodagboek maakt indruk. In de beelden van het dagboek spreekt Anne rechtstreeks tot haar volgers. Het meisje van dertien jaar waarvan wij de foto en het verhaal zo goed kennen. Maar als je haar ‘in het echt’ ziet en zij het woord tot je richt, dan raakt het je diep van binnen.  

Anne wordt gespeeld door de 13 jarige Luna Cruz Perez die Anne Frank heel naturel vertolkt en Annes dagboekbrieven in haar eigen woorden naar dagboekvideo’s vertaalt. “Heel mooi gedaan! Mijn kinderen van 11 en bij 9 keken ademloos. Ik zou ze eigenlijk in de meivakantie meenemen naar het Anne Frank Huis maar dat bezoek zullen we nog even moeten uitstellen.” schreef een moeder als commentaar na het zien van het videodagboek.   

Waakzaam blijven 

Het Anne Frank Huis is nu nog gesloten, maar op 1 juni gaat het weer open voor publiek. Wij weten dat er de komende tijd minder bezoekers zullen zijn. Het aantal van meer dan een miljoen buitenlandse bezoekers per jaar zal het Anne Frank Huis zeker de komende maanden of misschien zelfs jaren niet meer halen.  

Dat leidt tot een groot financieel tekort. Nu Het Achterhuis voor bezoekers is gesloten, kunnen jong en oud via het videodagboek kennis maken met de gevoelens van een meisje van dertien, dat van de buitenwereld is afgesloten en in angst leeft. Het helpt om waakzaam te blijven en jonge mensen bewust te laten zijn hoe klein de stap is naar een samenleving waar nationalisme en vreemdelingenhaat weer de kop opsteken.   

Met het videodagboek ontstaat naast het wereldberoemde papieren dagboek en het stenen Achterhuis een nieuwe mogelijkheid om jonge mensen te laten delen in het verhaal van Anne en te laten beseffen hoe belangrijk het is dat je mag zijn wie je bent. Tegelijk is het een aansporing om Het Achterhuis straks weer te gaan bezoeken. Wanneer er de eerste maanden waarschijnlijk minder buitenlanders komen hebben wij Nederlanders alle gelegenheid om de indringende ‘leegte’ van Het Achterhuis zelf te ervaren. 

Paul Doop is in het dagelijks leven bestuurder bij de NPO