Er ontstaat gelukkig steeds meer aandacht en begrip voor het onvolmaakte, voor het verdrietige, voor het ‘onaffe’. Het leven hoeft niet fantastisch te zijn, want dat is het doorgaans ook niet. Het leven is ‘moeite en verdriet’. Dat is wellicht wat pessimistisch, maar doet in elk geval recht aan de pijn die veel mensen ervaren.  

Rouw is er als Google een verjaardag aangeeft. Is jarig, volgens Google. Was jarig, is de realiteit  

Verlies is een universele ervaring. Verlies van werk, partner, sociale contacten, gezondheid. Leven is leren leven met verlies en ondertussen waarderen wat je ontvangt.  

Als je de keuze had, zou je in dít land ziek willen zijn. We leven in een van de welvarendste delen van de wereld. Dat is een krachtig besef om ’s ochtends mee je bed uit te stappen, je aan te kleden, op de trein te wachten, naar de bingo-ochtend in het wijkcentrum te gaan, het leven aan te gaan. Ook al ben je verdrietig, eenzaam, bang, alleen. 

Rouw is ook heimwee

Rouw laat zich niet vangen in een tijdslot. Rouw doet het meeste pijn als het zich onverwacht aan je manifesteert.  

Rouw staat niet op het menu en is geen ingrediënt. In het leven wisselen grote en kleine momenten elkaar af. De vraag is: wat is groot en wat is klein? Voor velen is Kerstmis iets groots, anderen zijn blij als het 2 januari is. Want dan is alles weer gewoon. Anderen hebben Moederdag omcirkeld in hun agenda. Weer anderen vieren hun verjaardag alsof het de laatste is. 

Rouw is als fantoompijn: iets níet kunnen voelen. Rouw is heimwee naar een onbekend land. Rouw openbaart zich als spijt over iets wat je hebt weggegooid. Rouw is een vaag besef dat er geen weg terug is, dat het een glijbaan is, de onheilspellende onbestemdheid van de niet-pluis-fase bij dementie.  

Verdriet en verlies zijn niet te vatten in een moment, denk ik, maar het zijn doorlopende processen

Rouwen is iets kwijt zijn, maar niet weten wat. Je bril zoeken – om erachter te komen dat je ’m op hebt. Rouw is de secondewijzer. Rouwen is hard werken. Het erg vinden dat het regent, omdat het graf dan nat wordt.  

Rouw is er als Google een verjaardag aangeeft. Is jarig, volgens Google. Was jarig, is de realiteit.  

Rouw is geen datum, maar een kalender. Rouw is vooruit willen, om je heen kijken en achteromkijken. Verdriet kijkt achterom, zorgen om zich heen, geloof omhoog. Rouw kun je op twee manieren schrijven: rouw en rauw. Ze vechten om voorrang. 

Leven vieren 

Verdriet en verlies zijn niet te vatten in een moment, denk ik, maar het zijn doorlopende processen. Niet verwerken, maar bij je dragen. Rouwen is leren leven met doden. Een opdracht om de dood voor ogen te houden en onderwijl het leven te vieren. Met de opgave om de vreugde en pijn van het leven te aanvaarden. Te omarmen, je niet te laten reduceren tot een life event. 

Ongelukkig kunnen zijn is een kunst. Een mens is meer dan zijn diagnose, zijn delict, geaardheid en verleden. Een mens is vooral mens. Op zoek naar geluk, worstelend met dagelijkse ongemakken, genietend van schoonheid in het kleine, verdrietig over dat wat er ooit was en nooit meer zal zijn.  

En op weg naar het onbekende land. Wie weet wat we onderweg nog tegenkomen en wie we tot hand en voet kunnen zijn.  

Hans Alderliesten is auteur van het boek ‘Overhoop en overleven’. Daarin vertelt hij het indringende verhaal over zijn vrouw die kanker krijgt. Het jonge gezin gaat gebukt onder de impact van ziekte, dood en verlies. Wat gebeurt er als het in de lente van je leven plotseling winter wordt? Meer informatie over het boek is hier te vinden.

Liefdevol omzien naar stilgeboren kinderen

Een wit ledikantje met frisgewassen lakentjes en een wit hemeltje. Het stond al ruim voor de uitgerekende datum - 05-11-2013 - op hem te wachten. Eén nachtje heeft baby Phéron erin gelegen. De laatste nacht voor zijn afscheid.