Dit artikel gaat niet over ontwikkeltrajecten, skills, scholing, assessments en noem maar op. Allemaal gereedschappen die je tijdens je loopbaan kunt inzetten. Stuk voor stuk mogelijk waardevolle elementen, maar niet het onderwerp dat ik hier wil aansnijden. Mijn zoektocht is hoe de term loopbaan op een basale manier verbonden is met mijn persoonlijke identiteit en geloof. 

Het is tijd om te beginnen. De eerste troostvolle gedachte voor mij is dat we als mensen iets delen met elkaar: we hebben allemaal een loopbaan. 

Voor wie? 

Als je de ideale loopbaan zou willen visualiseren, kom je uit bij een lijn die laag begint en door de jaren heen opklimt tot die bij de pensioengerechtigde leeftijd de top heeft bereikt. Een ideaal dat je ook wel zou kunnen vergelijken met de bekende American Dream, de krantenbezorger die door hard werken uitgroeit tot een miljardair. 

Ook al weten we dat dit slechts voor een enkeling is weggelegd, in ons hoofd blijven we het begrip loopbaan vaak verbinden met groei, opschaling en promotie door de jaren heen. 

Hoe idealer je een loopbaan schetst, hoe minder mensen op die manier een loopbaan overhouden. En dat lijkt me een verkeerde ontwikkeling. Om in het beeld van een loopbaan te blijven, kun je stellen dat hardlopers, wandelaars, joggers, rolstoelers, snelwandelaars en slenteraars allemaal een loopbaan hebben. De één niet meer dan de ander. 

Ook inkomen is hierbij geen criterium. Je hebt vrijwilligers die hardlopen, arbeidsongeschikten die snel wandelen en huismannen die slenteren. Mijn stelling is dat iedereen die zich door de tijd beweegt een loopbaan heeft en dat is heel bijzonder. 

Elk mens is van waarde. De ‘keerzijde’ is dat niemand een excuus heeft om niets te doen. Waar je loopbaan je ook heeft gebracht, er is altijd een omgeving waar je betekenisvol voor kunt zijn. 

Wat is het doel? 

Het klinkt mooi dat iedereen mee mag doen. Maar blijkbaar heb je ook een persoonlijke verantwoordelijkheid om iets van je loopbaan te maken. En dat voelt dan toch weer als een zware last. Welke diploma’s moet je behaald hebben, naar welke functies moet je streven? Hoeveel overuren minimaal draaien, hoeveel mensen in mijn omgeving kan je ondersteunen? 

Bij de invulling van je loopbaan denk je snel aan dingen doen: prestaties leveren, tastbare resultaten. Mijn overtuiging is dat het ten diepste gaat om ‘er zijn’. Door dit zo te formuleren, zorg je ervoor dat mensen niet langs een meetlint worden gelegd. 

En is het mogelijk om een arbeidsongeschikte op hetzelfde niveau te zien als een hardwerkende verpleegkundige. Om op deze manier naar mensen te kijken, heb je een andere bril nodig. Een bril die ons niet van nature door onze omgeving wordt aangereikt. 

Uitgewist

Iemand die mij hierbij heeft geholpen is de zangeres Kinga Bán. Deze zangeres, die in mei overleed aan kanker, geeft in haar lied uiting aan de kleinheid van de mens. Als je de woorden vertaalt naar de context van de loopbaan kom je op het volgende uit. 

Hoe mooi je loopbaan tot nu toe ook was óf hoe frustrerend, het is weg. De tijd heeft het uitgewist. En je toekomstige loopbaan ligt nog in nevelen gehuld. Het enige dat telt is het hier en nu. Ervaar de vreugde en de pijn, wees aanwezig op de plek waar je leeft. Bij loopbaan denk je snel aan prestaties, aan een goedlopende cv. 

In de kern gaat het veel meer om de vraag wie jij bent en hoe jij er voor je omgeving kunt zijn. Er zijn op je werk óf in je huis lijkt heel eenvoudig, maar is alleen mogelijk als je het verleden en de toekomst kunt laten gaan. En de grote troost voor een gelovige: je loopt altijd in Iemands zicht (zie kader).

Hoe doe je dat?

Zoals gezegd gaat het op het diepste niveau in je loopbaan om ‘er zijn’. Staar je niet blind op al je activiteiten en je prestaties. Sta juist eens stil bij je eigen aanwezigheid. Wie ben jij? Hoe kijk je tegen jezelf aan? Hoe waardeer je jezelf? En wat kun je voor je omgeving betekenen?

In de Bijbel vat Jezus de wet voor je samen door te stellen dat je evenveel van de ander moeten houden als van jezelf. Nu roept het waarschijnlijk geen discussie op als ik zeg dat je op elk moment van je loopbaan de ander moeten respecteren, van de ander houden. 

Van jezelf houden

Punt is nu dat je alleen van de ander kunt houden als je ook geleerd hebt van jezelf te houden. Dit laatste kan vreemd aanvoelen en tegelijk ook een eyeopener zijn. Iedereen is anders en niemand is perfect. Kun je als persoon houden van je eigen imperfecte ik? 

In het christelijk geloof mag je leren dat God onvoorwaardelijk van je houdt en dat je vanuit die gedachte hoopvol in je loopbaan mag gaan staan. Het trieste is dat het regelmatig voorkomt dat niet-christenen de boodschap van ‘houden van jezelf’ moeten uitleggen aan christenen. 

Hoe meer je deze liefde een plek kunt geven en dankbaarheid gaat ervaren op de plek waar je nu staat, hoe meer je ook met liefdevolle ogen om je heen kunt kijken. Hoe milder en verrast je kunt aankijken tegen eigenschappen van jezelf waar je lange tijd moeite mee had, hoe milder je ook wordt jegens ingewikkelde mensen in je omgeving. 

Tot slot

Of je nu een zwerver bent óf een afdelingshoofd, allebei zijn jullie geliefd door God en mag je van jezelf houden. Een loopbaan brengt je van hot naar her en dat brengt met zich mee dat de één zwerver is en de ander afdelingshoofd. 

Verwonder je niet alleen over de positie die je inneemt, maar bedenk wat je op dit moment in je loopbaan kan betekenen voor mensen om je heen. Je mag ‘er zijn’ en tegelijk is het een oproep en een verantwoordelijkheid om ‘er te zijn’. Hoe meer je je ‘ideale loopbaan’ loslaat en je eigen weerbarstige loopbaan omarmt, hoe meer je vanuit liefde gaat leven. 

Dit is vandaag, met z’n vreugde en zijn pijn. En je hoeft maar één ding te doen…

Yes, ook ik heb een loopbaan. 

Tonnis Rademaker is juridisch adviseur bij CGMV