Knielen op straat
Hoe ontstaat die inclusieve samenleving eigenlijk, door ervoor te zorgen dat iedereen dezelfde kant oploopt? Nee, juist niet, die ontstaat in werkelijke ontmoetingen.
De feestverlichting in de stad hangt er wel, maar brandt nog niet. De optocht van Sint Martinus en de intocht van Sint Nicolaas zijn afgeblazen. We moeten het dit jaar doen met de verhalen en onze verbeeldingskracht. Het kan niet elk jaar feest zijn.
En nu maar hopen dat we niet verleren wat ‘samen’ is en ‘delen’. Ik lees de cijfers over snel groeiende armoede. Maar ik mis de gezichten die het mij uit eigen ervaring kunnen vertellen. Ze hebben wel wat beters te doen dan mij op te zoeken.
En ik verlies steeds meer het vermogen om hen te vinden en zo mijn beelden bijgesteld te krijgen. Daarom voor u en voor mij een verhaal van vóór corona, aan mij toevertrouwd.
De door velen zo gewenste ‘inclusieve samenleving’ ontstaat niet door mensen mee te nemen in de hoofdstroom, de goede kant op
Ze moet er uit. Ze kan de zorg voor haar doodzieke man even niet meer aan. Ze loopt naar buiten, de donkere dagen in, richting het centrum van de stad. Het is er druk. Mensen lopen haar tegemoet met volle tassen.
Ze voelt zich een vreemde. Niemand kijkt haar aan. Zij kijkt niemand aan. Er is geen contact. Ze loopt tegen de stroom in. Ze ziet bewegende lichamen, benen die lopen, schoenen over straat.
Dan valt haar blik op een wat haveloos geklede man. Zijn veters zijn los. Straks valt hij, denkt ze. “Mag ik uw veters strikken?” vraagt ze. Vóór hij antwoord heeft kunnen geven knielt ze op de straat. “Ik hoop de hele dag al dat iemand dat zou vragen”, zegt hij.
Om hen heen beweegt alles gewoon door. De straat is nat en koud. “Maar ik ervaarde een warme gloed om me heen”, vertelde ze me. Een moment van eeuwigheid, midden op straat. Na deze ervaring keerde ze om en ging naar huis om bij haar man te zijn.
Lees ook: Schulden zijn vaak een kwestie van pech
Er is veel eenrichtingsverkeer. Ook in het bestrijden van armoede. Dat kon wel eens een van de belangrijkste oorzaken zijn van het falen van armoedebeleid. Ondanks alle intenties en zo veel mensen van goede wil.
We hebben ontmoetingen nodig als die tussen deze man en deze vrouw, beiden in hun kwetsbaarheid. Obstakels die het eenrichtingsverkeer even verstoren.
Zij was daar voor hem. Hij was daar voor haar. De door velen zo gewenste ‘inclusieve samenleving’ ontstaat niet door mensen mee te nemen in de hoofdstroom, de goede kant op. Ze ontstaat waar wederkerigheid het eenrichtingsverkeer verstoort.
Evert Jan Veldman is predikant in Groningen
"De grootste pijn die armoede veroorzaakt, is isolement."
Helpen met geld is een belangrijke taak van de diaconie. Maar om sociale uitsluiting tegen te gaan, moet de kerk zich in de marge bevinden. Misschien komt een krimpende kerk daar vanzelf terecht, maar anders zal ze de marge zelf moeten opzoeken. Een interview met de nieuwe hoogleraar Diaconaat Thijs Tromp.