Maar nogmaals, het virus is niet weg. De ontwikkeling van een adequaat vaccin nadert maar alle voorspellingen van een spoedige beschikbaarheid zijn achterhaald. 

Opa en oma

Ons denken over ouderen en eenzaamheid is totaal veranderd. Kinderen en kleinkinderen krijgen op scholen en in sportclubs les over hoe om te gaan met opa en oma, oudere ooms en tantes.

Een trainingsuur per week is vervangen door bezoek aan opa en oma. Per wijk is al in kaart gebracht wie de kwetsbare mensen zijn, niet alleen ouderen, en hoe daarmee om te gaan. Sommige mensen raken best geïrriteerd door die bemoeizucht van de buurt (ze vinden een telefooncirkel al meer dan genoeg), maar de crisis heeft ons dit geleerd.

Te veel mensen in veel te kleine appartementen bleek tijdens de crisis desastreus voor de Randstad

Het woningbouwprogramma is totaal op z’n kop gezet. Nederland bouwt alleen nog in het noorden en oosten van het land. Te veel mensen in veel te kleine appartementen bleek tijdens de crisis desastreus voor de Randstad.

Dure vliegtickets

Het virus heeft de totale wereld op z’n kop gezet en de gevolgen voor de wereld zijn enorm. Goedkope luchtvaartmaatschappijen als Ryanair en Easyjet zijn definitief verdwenen.

Er wordt alleen nog gevlogen met reguliere - dure - tickets om zo ook het vliegverkeer te beperken. Even goedkoop een weekje naar Bali behoort niet meer tot de mogelijkheden. Daarvoor moet je nu langer sparen!

Toch is dit de toekomst: niet meer eindeloos slepen met mensen en producten over de gehele wereld

Het plan is om de wereld te verdelen in vijf of zes economische blokken die in principe zelfvoorzienend zijn. Het overleg daarover in VN-verband verloopt echter zeer stroef: de mondialisering van de afgelopen dertig jaar draai je zo maar niet terug. Toch is dit de toekomst: niet meer eindeloos slepen met mensen en producten over de gehele wereld. 

De EU is bezig de eigen medische industrie opnieuw op poten te zetten. We willen niet meer afhankelijk zijn van mondkapjes en steriele handschoenen uit China. Maar ook de staalindustrie wordt hervormd. De EU wil zelf de primaire grondstoffen kunnen produceren. Dat geldt ook voor de productie van telefoons, autobatterijen. 

China

Begrijpelijk is dan ook dat China dwars ligt in het VN-overleg. Zij zien hun export markten sterk terug lopen. En wat te denken van opkomende economieën als India en Vietnam?

De CO2- en stikstofuitstoot is door de crisis enorm teruggelopen. Veel milieuproblemen zijn opgelost door het stil leggen van het verkeer en de industrie. Maar is dit een tijdelijke verbetering? De kunst is om die tijdelijke verbeteringen structureel te maken.

De EU is bezig de eigen medische industrie opnieuw op poten te zetten. We willen niet meer afhankelijk zijn van mondkapjes en steriele handschoenen uit China

Het Europese bedrijfsleven voert versneld allerlei milieuverbeteringen in. Producten worden daardoor duurder, de consument moet meer gaan betalen. Toch is er weinig verzet. Mensen over de gehele wereld voelen dat deze kostprijsverhogingen nodig zijn om onze wereld te redden.

Kritische geluiden komen er echter van de Indiase middenklasse: waarom mogen wij geen gezinsauto hebben terwijl het Westen dat decennialang wel mocht?

Kleinere schaal

Meer investeren in het openbaar vervoer (ook om het oosten en noorden van Nederland beter bereikbaar te krijgen), het terugdringen van het autoverkeer, snelheidsbeperkingen, tolheffing: alles wordt overwogen. Vliegveld Lelystad is open maar op veel kleinere schaal dan aanvankelijk gepland. Flevoland toont daarmee zijn solidariteit met de inwoners rondom Schiphol, dat inmiddels niet meer mag groeien. Ook de heel lang gewenste treinverbinding tussen Lelystad en Groningen, via Drachten wordt versneld aangelegd.

Meer investeren in het openbaar vervoer, het terugdringen van het autoverkeer, snelheidsbeperkingen, tolheffing: alles wordt overwogen

De Nederlandse landbouw wordt hervormd. De EU en het Nederlandse ministerie van landbouw en visserij hebben een groot omvormingsfonds opgezet. We gaan naar kleinere familiebedrijven waarbij een goed inkomen van de boer het uitgangspunt wordt en niet meer de te kwetsbare hectaretoeslagen.

De al eerder gepromote kringlooplandbouw zet nu echt door. Zo eenvoudig is dat allemaal niet: scharrelkippen buiten kunnen een vogelgriepvirus oppikken maar honderdduizenden kippen in megastallen, dat willen we ook niet meer. 

Ik ben geen profeet, maar over twee jaar zal ik hopelijk mijn gelijk kunnen aantonen.

Wim van de Camp is voormalig Tweede Kamerlid en Europarlementariër voor het CDA