Maar deze preek is van 75 jaar geleden. Dat scheelt weer iets, zou je kunnen denken. Lang genoeg geleden om voor een keer je hand over je hart te kunnen strijken. Ach ja, die goede oude tijd toen men nog net iets te goed wist waar God voor stond.

‘Gods vijanden vergaan’. Zondagmorgen 9 mei 1945 in een overvolle Nieuwe Kerk in Amsterdam. Dr. Kornelis Heiko Miskotte preekt.

Nederland viert de bevrijding. Ja, dat verklaart de titel. Begrijpelijk na al die jaren van terreur en honger. Dan zoek je een Bijbeltekst om alles van je af te kunnen gooien. 'Want zie, uw vijanden, o Here, want zie uw vijanden zullen vergaan' (psalm 92 vers 10). Alle begrip van ons vanuit het goede leven. Hoe zeer ook dat op de kop staat in deze onwezenlijke tijden.

Ach ja, die goede oude tijd toen men nog net iets te goed wist waar God voor stond

Luister je naar de preek van toen, bijna vijf kwartier, dan kom je er achter dat die niet wacht op jouw begrip. En de tekst is niet toepasselijk omdat jij die hebt gevonden bij jouw vroom gemoed, maar omdat die jóu gevonden heeft en tot jou spreekt en jou tegen spreekt.

Miskotte kende het gevaar van het gelijkschakelen van jouw vijanden met Gods vijanden. Hij had al een Eerste Wereldoorlog achter de rug, waarin naties elkaar hadden gestort. Stuk voor stuk met God aan hun kant.

Er was iets anders dat Nazi-Duitsland tot Gods vijand maakte. Een vijand die aan ons verwant is.

Luister je naar de preek van toen, bijna vijf kwartier, dan kom je erachter dat die niet wacht op jouw begrip

“Er is een antisemitisme dat in ons allen woont, omdat wij allen van nature heidenen zijn en God verstaan en eren als de Natuur; maar déze heidenen (de nazi’s), die in zichzelf de genoegzame grond van hun bestaan vinden, háten de levende God, moeten níets hebben van de Here die het verachte uitkiest; zij zijn in opstand tegen God, die vreemde Indringer, die eisen aan ons stelt en ons troosten wil in ons zondaarsbestaan en in ons stervenslot. Hem heeft de heiden niet nódig en het liefst zou hij Hem uit de weg ruimen. Doch God is niet te grijpen en daarom grijpen zij toe om het teken van zijn openbaring af te tuigen.”

Het Goede Leven kan niet zonder waakzaamheid.

Evert Jan Veldman is predikant in Groningen