Geduldige aandacht
Sinds het begin van de coronacrisis werk ik in het kader van ‘extra handen voor de zorg’ in de weekenden in diverse verpleeghuizen. Zo komt mijn opleiding tot A-verpleegkundige toch nog van pas.
Hoewel mijn BIG-registratie is verlopen, heb ik als ‘verzorgende’ meer dan genoeg werk. Ik geniet van de ontmoetingen met de verpleeghuisbewoners, mensen met unieke persoonlijke levensverhalen. Maar er is ook veel verdriet, frustratie en eenzaamheid.
Zoals van die mevrouw die geen bezoek meer kreeg. Ze had alleen nog het contact met de verzorgenden. Ze had heel veel zorg nodig, op een manier die om veel geduld vroeg. Ik had bij de overdracht de vraag gekregen of ik haar voor elf uur in bed kon helpen. De nachtdienst deed dat normaliter, want mevrouw wilde nooit voor twaalf uur naar bed. Maar het was door alle coronabesmettingen zo druk, dat de nachtdienst daar geen tijd voor had.
Ik vertelde haar dit, en ze barstte in tranen uit. “Ik voel me zo vernederd”, snikte ze. “Ze willen mij gewoon niet helpen, omdat ze me lastig vinden.”
Ik ging bij haar zitten en vroeg hoe we hier samen uit zouden kunnen komen. We spraken af dat ik haar als laatste naar bed zou brengen, maar dan ook echt alle tijd daarvoor zou nemen die nodig was. En zij zou me precies vertellen hoe ze het hebben wilde. Daarna zou ze vanuit bed nog even tv kijken. Zo hebben we het samen opgelost.
‘Verlatenheid’ is een vorm van eenzaamheid waar iemand door anderen uitgehaald zou kunnen worden. Maar die anderen doen dat niet
In het boek Mag een mens eenzaam zijn? worden diverse studies naar existentiële eenzaamheid en zingeving gebundeld. Het is boeiend te lezen hoeveel verschijningsvormen eenzaamheid kan hebben. Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem, maar er zijn ook benaderingen waarin eenzaamheid juist wordt gezien als een mogelijkheid voor innerlijke groei.
Anne Goossensen heeft het over een variant van eenzaamheid die door Andries Baart ‘verlatenheid’ wordt genoemd. Het is een vorm van eenzaamheid waar iemand door anderen uitgehaald zou kunnen worden, maar waarbij die anderen dat niet doen. De eenzame mens is zich daarvan pijnlijk bewust en voelt zich daardoor op zichzelf teruggeworpen, ontredderd en beschaamd.
Verzorgenden in verpleeghuizen kunnen niet alle vormen van eenzaamheid oplossen. Maar deze variant wel! Zij kunnen en willen er met geduldige aandacht voor mensen zijn. Daarvoor heb ik in de afgelopen maanden meer dan voldoende bewijs gevonden. Maar dan is wel nodig dat er voldoende menskracht wordt ingezet, ook - en misschien wel juist - in tijden van corona.
Janny Bakker-Klein is voorzitter van de Raad van Bestuur van Movisie
