Minder werkplezier

Eenzaamheid wordt vaak als een persoonlijk probleem beschouwd maar kan ook een probleem binnen een organisatie zijn. Eenzaamheid kan óók op de werkvloer ontstaan.

Wat blijkt is dat eenzaamheid individuele werknemers pijn doet, maar ook organisaties als geheel. Eenzaamheid kan ook een probleem binnen een organisatie zijn

Eenzaamheid vreet aan de vitaliteit van werknemers en schaadt hun productiviteit. Uit onderzoek blijkt dat eenzame werknemers minder werkplezier hebben, slechter presteren, vaker van baan wisselen, vaker eerder stoppen met werken en zich minder tevreden voelen met hun werk. 

Eenzaamheid kan de productiviteit van werknemers verminderen en de onderlinge samenwerking negatief beïnvloeden. In brede zin kan een sfeer van wantrouwen, achterdocht en angst binnen het bedrijf ervoor zorgen dat werknemers zich ontheemd voelen in de organisatie en zich van elkaar vervreemd voelen.

Lastig onderwerp

Hoe eenzaam zijn de werknemer, de zzp’er, de stagiair, de bijna-gepensioneerde, de manager en de bestuurder eigenlijk? Het is een non-onderwerp in wereld van bedrijven, in meetings, netwerken en in contacten met de klant. Eenzaamheid wordt gevoeld en gezien in organisaties, maar er wordt met elkaar niet over gepraat. Men kijkt liever de andere kant op en doet alsof het niet bestaat. En precies dat maakt eenzaamheid tot een lastig onderwerp. 

Hoe eenzaam zijn de werknemer, de zzp'er, de stagiair, de bijna-gepensioneerde, de manager en de bestuurder eigenlijk. Het is een non-onderwerp in een wereld van bedrijven, in meetings, netwerken en in contacten met de klant

Wat zijn oorzaken van eenzaam op de werkvloer? Een reden is het veranderende karakter van werk. Werk was lang een van de belangrijkste bronnen van gemeenschap en vriendschap. 

Kijk maar eens naar uw eigen relaties. Veel van onze vriendschappen, en zelfs liefdesrelaties, zijn begonnen op de werkvloer. 

Flexibel contract en werkplek

Het karakter van werk is aan het veranderen. Het aantal werknemers met een flexibel contract is gestegen van circa één miljoen in het jaar 2000 naar twee miljoen in 2020. Bovendien zijn er ruim 1,1 miljoen zzp’ers in ons land. Dit betekent dat ruim 3,1 miljoen mensen geen vast contract hebben (36 procent van alle werkenden). 

Kijk maar eens naar uw eigen relaties. Veel van onze vriendschappen, en zelfs liefdesrelaties, zijn begonnen op de werkvloer

Vooral jongeren, laagopgeleiden en mensen met een niet-westerse achtergrond hebben vaak een klein flexibel contract. De flexibilisering van arbeidscontracten heeft niet allen tot meer werk- en inkomensonzekerheid geleid maar ook tot ontheemding en eenzaamheid. 

Een andere oorzaak van eenzaamheid is dat het hebben van een eigen vaste werkplek of kamer tot het verleden behoort. De meeste werknemers hebben tegenwoordig een flexplek en dit kan feitelijk betekenen dat je elke dag een andere werkplek hebt in het gebouw. 

Hier komt bij dat flexplekken veelal schaars zijn. Alleen werknemers die het zich kunnen veroorloven al vroeg op het werk te zijn, bemachtigen een werkplek. Ouders van jonge kinderen en mantelzorgers lukt dit niet en moeten, na vaak een reis in overvolle treinen en op volle wegen, ergens in het gebouw een werkplek zien te vinden. 

En dan staan de meeste flexplekken ook nog in kantoortuinen staan. Deze tuinen leiden tot concentratieverlies en vermoeidheid, volgens het merendeel van de bedrijfsartsen. 

De meeste werknemers hebben tegenwoordig een flexplek en dit kan feitelijk betekenen dat je elke dag een andere werkplek hebt in het gebouw

Tel bij dit alles de huidige werkdruk en de gevoelde plicht om je te moeten profileren. We lijken ons steeds meer kantoorslaven te voelen. In ons achterhoofd weten we dat wij ook nog een lichaam en eigen geest hebben, maar toch. 

Investeer tijd 

Zou het mogelijk zijn om minder in je uppie en toch productief te zijn, waarbij onze fantasie, creativiteit wordt aangeboord en we contact hebben met andere medewerkers? De werkgever heeft hier een belangrijke rol in. Zeker als hij de productiviteit van de individuele werknemers en de organisatie als geheel kan verhogen. 

Het is raadzaam dat werkgevers tijd en aandacht investeren in het welzijn hun werknemers. Nu noem ik enkele overwegingen. Persoonlijke belangstelling, hoe kort ook, vergroot de betrokkenheid en verbinding met de organisatie. 

Zou het mogelijk zijn om minder in je uppie en toch productief te zijn, waarbij onze fantasie, creativiteit wordt aangeboord en we contact hebben met andere medewerkers?

Zorgen dat hun werknemers en teamleden persoonlijk betrokken zijn en zich met elkaar verbonden voelen. Stimuleer spontane sociale ontmoetingen en creëer loopruimtes tussen het ene en het andere deel van het gebouw waar mensen elkaar wel tegen moeten komen. 

Pauzeren en kletsen

Een gezamenlijke koffiepauze waarin bijvoorbeeld gesproken wordt over een tv programma van de vorige avond lijkt soms nutteloos, maar kan de onderlinge band versterken. Creëer een soort werk-café of huiskamer waar gewerkt en gekletst kan worden. Laat iedereen af en toe het werk even liggen en gun uw werknemers een praatje met anderen. 

Uit pauzeren en kletsen komen de meest creatieve ideeën voort. Start of beëindig een overleg met een persoonlijk praat van alle aanwezigen. Slechts één hechte relatie met een collega kan het verschil al maken. 

Uit pauzeren en kletsen komen de meest creatieven ideeën voort. Slechts één hechte relatie met een collega kan het verschil al maken

Gebruik interne samenwerkingsprojecten en mogelijke collectieve successen als een gezamenlijke vooruitgang om met het hele team te vieren. Dit versterkt de onderlinge cohesie door een gedeeld gevoel van voldoening, er toe doen en erbij horen.  

Fred Beekers is kwartiermaker van de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid binnen het Actieprogramma Eén tegen Eenzaamheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport