Een televisiekerk is geen echte kerk
Sinds op 12 maart het kabinet alle kerken dicht gooide, schijnen de kerken er alleen maar meer kerkgangers te hebben gekregen. Maar klopt dat wel, en zo ja, is dat goed nieuws?
In Utrecht prees de PKN zich meteen gelukkig met de EO. Al op de eerste rampzondag was er een uitzending vanuit de kapel in Utrecht. Met gevoelvolle woorden van dr. De Reuver, afgewisseld met Nederland Zingt-opnames, uit alle tijden van het jaar.
Al kijkend zat je dan weer in juli, dan weer in november. Blije tijdloze zangers, van enig crisis geen spoor. Vrijwel alle gemeenten namen dit concept over. Met podcast-preekjes, gemonteerde filmpjes en zangnummers. Dominee achter een microfoon voor lege banken. Gelukkig hadden we de EO nog, en ook KRO/NCRV pikte een graantje mee.
Het duurde niet lang, of onderzoek - wat stelt dit woord op het moment weinig voor - stelde vast, dat er overal meer kerkgangers zouden zijn dan gebruikelijk.
Ik herinner me een bijeenkomst jaren geleden van dominees met ds. Arie van de Veer. Van kritiek wilde hij niet veel weten. Tenslotte, zei hij, heb ik toch de meeste kerkgangers op zondagmorgen. Ik vond het geen leuke opmerking. Ik dacht: kerkgangers? Sinds wanneer zijn mensen die bij een scherm zitten en op een EO-programma afstemmen kerkgangers? Een omroep is geen kerk.
En kerken zijn geen YouTube-omroepjes. Maar wat een positieve cijfers mocht men al snel noteren. Veel meer mensen zouden de dorpsdominee online meer volgen vanuit de huiskamer dan voor 1 maart op zondagmorgen ooit voor mogelijk werd gehouden. Maar of dat klopt?
Kijk je een onlinedienst terug dan zie je wel hoeveel mensen er om tien uur wakker waren. Moet je dat met drie vermenigvuldigen? Zo tellen alleen mensen als Trump. Een dag of wat later is het aantal meekijkers vaak verdubbeld. Maar wat is dat voor bijvangst? Kerkgangers?
De werkelijkheid is dat veel gezinnen het moeilijk vinden na al een hele week naar schermpjes te hebben gekeken, bij hun zondagse schermpje nog enige geestelijke voeding op te doen.
Op weg naar Pinksteren stond in het Nederlands Dagblad een paginagrote advertentie van alle EO-uitzendingen. Heel de zaterdag, heel de zondag en maandag gecoverd. Als dorpsdominee met tien online kijkers ga je daar niet overheen. Dat op deze manier de in de huiskamer verstrooide kerkganger zich gaandeweg afwendt van eigen gemeente - daarover lijkt in Hilversum niemand wakker te liggen. Gelukkig hebben ze de EO nog.
Van Andries Knevel begreep ik bij een avond OP1 dat de traditionele kerken zich bescheiden moeten opstellen en zich bij het versoepelen van de maatregelen achteraan moeten opstellen.
Dat vinden Rutte en de zijnen intussen ook. ‘Fijn dat jullie internet en de EO hebben als een engel des lichts. Ik ga dan maar gauw verder met de horeca.’
Piet de Jong is predikant bij de Protestantse Kerk in Nederland