Opvallend is hoeveel christelijke (kandidaat-)lijsttrekkers dit jaar op het verkiezingspodium staan, die blijk geven van een authentiek persoonlijke christelijke levensovertuiging. Zij zijn echter geen vertegenwoordiger van een zuil of een kerkelijk instituut, maar zij laten zien gevoed te worden door hun christelijke achtergrond die zij op eigen wijze een plek hebben gegeven in hun leven. Het is een andere generatie dan de naoorlogse christenen die stem en gezicht gaven aan hun confessionele achterban en zuil.

Johannes de Doper

Ik schrijf deze column op de dag van de geboorte van Johannes de Doper (24 juni). De voorloper van het evangelie is een soort lijsttrekker van het evangelie. Wat zou zijn boodschap kunnen zijn aan de lijsttrekkers van nu?

Voor Johannes was een niet te missen moment van inkeer en ommekeer aangebroken. De inwoners van de stad Jeruzalem trokken de woestijn om zich te laten onderdompelen in zijn boodschap. Maar er is meer te zeggen over de manier waarop Johannes te werk gaat.

Opvallend is hoeveel christelijke (kandidaat-)lijsttrekkers dit jaar op het verkiezingspodium staan, die blijk geven van een authentiek persoonlijke christelijke levensovertuiging

Natuurlijk zijn er dossiers waar lijsttrekkers uitspraken over moeten doen. Ik denk aan een andere balans in de zorg tussen privatisering en marktwerking enerzijds, en anderzijds effectieve zorg van handen aan het bed en meer samenwerking die leidt tot minder protocollen, zoals verwoord in het manifest Het roer moet nu om in de hele zorg.

De economie kan meer dienstbaar gemaakt worden aan de sociale kracht van de samenleving. Ecologische afwegingen kunnen leiden tot een meer duurzame omgang met de natuurlijke hulpbronnen en de schepping als een geschenk zien: meer slow food dan fast food.

Grondhouding

Meer dan de inhoud van deze dossiers gaat het mij in deze fase om de grondhouding van de lijsttrekker. Het spel van de politiek wordt steeds ruwer, schreef de Raad van State in een recent, ongevraagd advies.

Dat zullen we in de debatten, die naarmate de verkiezingen naderen steeds heftiger zullen worden, ook merken. De inhoud en de waarheid komen in de knel bij het verlangen om de sympathie van de kiezer te winnen. Natuurlijk wil de lijsttrekker groter worden en meer gezien worden. Dat is echter een middel en geen doel: uiteindelijk is de lijsttrekker dienstbaar aan het programma en de visie die haar of zijn stroming naar voren wil brengen.

Johannes de Doper is als lijsttrekker voor het evangelie een non-conformist die de aandacht op zich vestigt, de mensen uit hun comfortzone trekt en uitdaagt de nodige keuzes te durven maken. Maar typisch voor hem is dat hij vindt dat hij vervolgens zelf kleiner moet worden en Christus groter (Johannes 3:30).

Het spel van de politiek wordt steeds ruwer. De inhoud en de waarheid komen in de knel bij het verlangen om de sympathie van de kiezer te winnen

Het is de dienstbaarheid van Johannes aan de boodschap die immers de persoon overstijgt en die het doel is van zijn leiderschap: de wegbereider van Jezus. De eeuwige nummer twee.

Bloed, zweet en tranen

Is dat achterhaalde christelijke naïviteit, zoals dat vaker gezegd worden van ideëel gestuurde politieke leiders? Zoals Bas Heijne zijn zijn boek Mens/onmens terecht opmerkt naar aanleiding van het ‘Wir schaffen das’ van Angela Merkel: wat sommigen afdoen als naïviteit blijkt leiderschap te zijn. Dit leiderschap kost bloed, zweet en tranen, vraagt moed en lef om voor de troepen uit te gaan. Hier krijgt een leider mensen mee in een visie en een doel.

Als de lijsttrekker als een moderne Johannes de Doper op tijd ruimte weet te maken voor de boodschap waar hij of zij voor staat, ontstaat ruimte voor debat over de inhoud. De politiek vandaag is gediend met zulke lijsttrekkers!

Ad van der Helm is priester van het bisdom Rotterdam en docent kerkelijk recht aan de KU Leuven