Dialoog kan ons redden
De pandemie maakt opnieuw duidelijk dat we het met elkaar moeten rooien, van welke stand, godsdienst en afkomst je ook bent. Des te meer reden door te gaan met de dialoog.
Covid-19 breekt door alle grenzen, politieke systemen, rangen en standen, alle godsdiensten en levensbeschouwingen, etniciteiten, geaardheden. Virussen hebben geen boodschap aan positie of afkomst. Pandemieën zijn per definitie mondiaal en moeten daarom mondiaal worden bestreden.
Dat gebeurde voor het eerst in China, toen daar in 1910 de longpest was uitgebroken. Op uitnodiging van de regering kwam er een internationale bijeenkomst van medisch specialisten die ter plekke maatregelen voorstelden die de basis werden voor wat nu, min of meer, vanzelfsprekend lijkt: persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes en brillen.
Hoe voor de hand een mondiale aanpak ook ligt, de praktijk blijkt weerbarstiger. Men grijpt terug op nationaal beleid, bijvoorbeeld waar het om persoonlijke beschermingsmiddelen gaat.
En erger, ook een mondiale ramp en ook de bestrijding daarvan kunnen worden gepolitiseerd. Beschuldigingen over en weer, opflakkerend racisme, religieuze verschillen die worden uitgebuit. We zien het om ons heen.
Hoe voor de hand een mondiale aanpak ook ligt, de praktijk lijkt weerbarstiger. Men grijpt terug op nationaal beleid
In de cursus Interreligieuze Dialoog die ik sinds twee maanden iedere dinsdag online geef aan studenten van het Luthers Theologisch Seminarie in Hongkong, werd de huidige crisis aangeduid als een gelegenheid om samen op te trekken waar dat anders niet zo maar gebeurt. De studenten komen uit Myanmar, Thailand, Nepal en Hongkong.
Juist in de context van Zuidoost-Azië verdeelt religie meer dan het mensen bijeenbrengt. De studenten uit Myanmar vertellen over hun ingewikkelde religieuze en etnische minderheidspositie, oplopende spanningen en de urgentie om, hoe dan ook, te komen tot een dialoog.
Het alternatief is gewelddadig verzet en militair ingrijpen. Dat is, kortom, burgeroorlog. Zonder dialoog, en die begint in het leven van alledag, is samenleven niet mogelijk. Dialoog is de kern van alles. En die begint met kennismaking, uit interesse in de ander, of uit noodzaak. Noodzaak, vanwege de jarenlange dreiging van burgeroorlog, of zoals nu, vanwege Covid-19.
In de cursus bespreken we uitgebreid hoe, vanuit ons geloof, om te gaan met ‘de anderen’ in de multireligieuze en multiculturele context van ongelijke verhoudingen. Onze voorlopige conclusie is dat dat alleen maar kan met een ‘theologie van de dialoog’.
Zonder dialoog, en die begint in het leven van alledag, is samenleven niet mogelijk. Dialoog is de kern van alles. En die begint met kennismaking, uit interesse in de ander, of uit noodzaak
Niet zo verrassend in een omgeving waarin werkelijk iedereen, ondanks alle anderhalvemeter-afstandsmaatregelen, in gesprek moet met al die anderen met wie we alleen samen de rampen die ons bedreigen, het hoofd kunnen bieden.
Daarbij stelden we vast dat het voorvoegsel ‘dia’ in dia-loog betekent dat dat gesprek gedegen moet zijn en dóórgaand. Net zolang tot er een werkelijk gezamenlijk antwoord is.
Tjeerd de Boer (Ph.D.) is zendingspredikant van de Protestantse Kerk in Nederland. Hij doceerde, als uitgezonden medewerker van Kerk in Actie, in Chili, Brazilië en Hong Kong, waar hij als honorary research fellow verbonden is aan het Institute of Sino-Christian Studies