De vrijheid van onderwijs geldt ook voor de openbare school
Een tijd geleden, toen het nog kon, werd ik uitgenodigd door de plaatselijke historische vereniging om een verhaal te vertellen over de geschiedenis van het protestants-christelijk onderwijs in mijn dorp. Iemand van het openbaar onderwijs en van het katholiek onderwijs zouden hetzelfde doen.
Tijdens een voorgesprek stelde ik voor een gezamenlijk verhaal te houden, waarbij we diverse thema’s vanuit de verschillende invalshoeken zouden bekijken. Daarmee konden we iets vertellen over de ontwikkelingen in het openbaar, katholiek en protestants onderwijs.
Dat leek een aardig idee, totdat de ‘openbare’ vertegenwoordiger vertelde dat hij dit dan graag zou willen afsluiten met zijn persoonlijke wens, namelijk dat de bijvoeglijk naamwoorden openbaar, katholiek en christelijk zouden verdwijnen en alle kinderen in de toekomst naar dezelfde school zouden gaan. Ik kreeg het er een beetje warm van.
Prima dat iemand dat vindt. En deze gedachte bestaat al heel lang. Als kind op weg naar mijn lagere school liep ik al langs huizen waar posters hingen met de woorden Onverdeeld naar de openbare school. Het is redelijk consistent dat dit nog steeds het ideaal van het openbaar onderwijs is. Zelf werd ik in die tijd overigens meer geraakt door de slogan voor christelijk onderwijs: Het leven leren. Dus ook mij is een zekere consistentie niet te ontzeggen.
Als kind op weg naar mijn lagere school liep ik langs huizen waarposters hingen met de woorden Onverdeeld naar de openbare school
Het idee om een gezamenlijk verhaal te houden over de geschiedenis van het onderwijs in ons dorp verdween dus snel van tafel. Want met de voorgestelde afsluitende zin kon ik echt niet leven. Juist de pluriformiteit van het onderwijs in Nederland, uniek in deze vorm in de wereld, spreekt mij heel erg aan. En ik houd natuurlijk gewoon van christelijk onderwijs.
En zo brak de avond van de historische vereniging aan. Allereerst sprak de vertegenwoordiger van het openbaar onderwijs. Vervolgens die van het katholiek onderwijs en tot slot mocht ik. Na afloop kreeg ik diverse reacties, waarbij bleek dat de bijdrage uit het openbaar onderwijs door enkelen als niet zo respectvol was ervaren. Dat zat hem niet in het uiten van het ideaal van één school voor alle kinderen, maar in het feit dat dit ideaal bereikt moet worden ten koste van het katholiek en protestants onderwijs.
Hoe komt het toch dat voorstanders van openbaar onderwijs zich zo vaak profileren als tegenstanders van bijzonder onderwijs, terwijl deze laatste zich inzetten voor de vrijheid van onderwijs en daarmee ook het bestaansrecht van openbaar onderwijs voorstaan?
Juist de pluriformiteit van het onderwijs in Nederland, unieke in deze vorm in de wereld, spreekt mij heel erg aan
Ondertussen heeft de landelijke koepel van het openbaar onderwijs vorige week een aantal nieuwe kernwaarden gepresenteerd. Daaruit blijkt dat men de tijd, dat men de eigen identiteit ontleent aan het zich afzetten tegen anderen, definitief achter zich wil laten. Men wil vanuit de eigen kracht van het openbaar onderwijs jongeren vormen door elkaar echt te ontmoeten, ook op levensbeschouwelijk terrein en vanuit gelijkwaardigheid en in vrijheid nieuwsgierig te zijn naar het persoonlijke verhaal van de ander.
Daarmee verlaat men het beeld dat openbare scholen menen neutraal te moeten zijn. Iets wat ze niet zijn en ook niet zouden moeten zijn. Ik hoop dat dit nieuwe denken enthousiast zal worden ontvangen op de openbare scholen.
Met terugwerkende kracht zou het ook geholpen hebben bij het verzorgen van de lezingen voor de historische vereniging…
Dick den Bakker is gespecialiseerd in de identiteit van het christelijk onderwijs
