De vraag komt wederom op of deze situatie 'bestuurd' kan worden, zoals we gewoonlijk van regeringen verwachten

Migratie is geen nieuw fenomeen. Het overkwam de volkeren van andere continenten dat Hollandse en andere Europese gelukzoekers hen in de eeuwen van de ontdekkingsreizen onderwierpen en plunderden. In een tijd waarin internationaal recht bescherming wil bieden, past dat niet meer. Al is migratie de mensheid eigen, ze moet wel in goede banen worden geleid. 

Dat betekent dat wanneer noden en behoeften mensen in beweging brengen, rechtmatige en redelijke beslissingen moeten worden genomen over toelating. De bottom-line van verdragen en grondrechten is dat mensen niet teruggestuurd mogen worden in situaties van vervolging, dood en verderf. 

Als is migratie de mensheid eigen, ze moet wel in goede banen worden geleid

Maar al is men het hierover eens, de nood en het verlangen naar een veilige toekomst van mensen voor zichzelf en hun kinderen is zo groot, dat zij niet geduldig naar wachtruimten aan de grens gaan. Die zijn er bovendien ook helemaal niet.

In de perioden waarin ik (mede)verantwoordelijk was voor het Nederlandse migratiebeleid, was steeds onze hoogste prioriteit om beslisprocedures zorgvuldig maar snel te laten verlopen, en medewerking te krijgen voor effectieve uitvoering van zowel positieve als negatieve beslissingen. De beheerders van de schatkist waren er helaas moeilijk van te overtuigen dat de IND en andere diensten daarom over een reservecapaciteit moesten beschikken om hun werk aan te kunnen, ook wanneer zich opeens meer asielzoekers melden. 

De nood en het verlangen naar een veilige toekomst van mensen voor zichzelf en hun kinderen is zo groot, dat zij niet geduldig naar wachtruimten aan de grens gaan

In de publieke opinie kwam kritiek van twee kanten. Aan de ene kant waren er de voorstanders van harde afwijzing zonder veel nadenken; aan de andere kant belangenbehartigers die niet wilden dat procedures werden verkort. De compromissen die eruit voortkwamen waren voorlopig voldoende, maar maakten het systeem niet schokbestendig.  

Schokken kwamen er wel en zullen blijven komen, ook vanuit onze directe omgeving. Syrië ligt dichtbij Europa. Dat was al zo toen de apostel Paulus op reis ging. Turkije, dat nu al 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen opvangt, onder wie een kwart miljoen kinderen van onder de vijf jaar, kan niet iedereen opvangen. Op langere termijn zullen demografie en klimaatverandering nog veel meer mensen in beweging brengen. 

Schokken kwamen er wel en zullen blijven komen, ook vanuit onze directe omgeving. Syrië ligt dichtbij Europa. Dat was al zo toen de apostel Paulus op reis ging

Maar migratiebeleid is niet onmogelijk. Solidariteit met mensen in Griekenland en Turkije is nodig en zinvol. Dat kost Nederlands en Europees geld, maar goedkope politiek heeft een hogere prijs. In Afrika zou een soort Europees Marshallplan voor onderwijs en evenwichtige ontwikkeling verschil kunnen maken.

Een veel grotere (reserve)capaciteit van de met opvang en beoordeling belaste diensten is nodig om crisissituaties te voorkomen of te beheersen. Toelating van rechtstreeks bedreigde mensen blijft een humanitaire plicht, maar waar het gaat om andere migranten zou toelating - ook juridisch - meer de vorm van een wederkerig verplichtende relatie kunnen krijgen. 

Solidariteit met mensen in Griekenland en Turkije is nodig en zinvol. Dat kost geld, maar goedkope politiek heeft een hogere prijs

Goed geordende migratie is nodig in een wereld die haar toekomstbeelden niet aan een geïdealiseerd verleden kan ontlenen.

Hirsch Ballin is universiteitshoogleraar aan Tilburg University en hoogleraar rechten van de mens aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was eerder onder meer minister van Justitie en van Binnenlandse Zaken