
Burgers kopen grond voor meer biodiversiteit
We kunnen klagen dat de biodiversiteit in Nederland in rap tempo afneemt, maar we kunnen ook proberen er zelf iets tegen te doen. Dat is het idee achter de coöperatie Land van Ons.
De coöperatie wil intensief bewerkte landbouwgrond opkopen en zorgen dat zowel de bodem als het landschap zich herstelt, om het daarna onder strikte voorwaarden door extensieve boeren te laten gebruiken. Het idee slaat aan, merkt Franke Remerie, samen met Jaap Benschop initiatiefnemer van de coöperatie. ,,We zijn nog geen anderhalve maand geleden begonnen en zitten nu al op 1100 leden.”
Het doel is om in tien jaar een netwerk van 300.000 hectare extensieve landbouwgrond in Nederland te creëren. Niet alleen wordt de uitgeputte bodem hersteld, er worden ook heggen en houtwallen aangeplant.
De coöperatie heeft inmiddels ook al 300 tot 400 hectare aangeboden gekregen. ,,We hebben leden gevraagd of ze geschikte percelen wisten. We zijn blij verrast met het aanbod.”
Goed starten
De coöperatie is wel bezig met een eerste perceel. Dat moet aan een aantal voorwaarden voldoen. ,,We willen goed beginnen om te laten zien wat we beogen. Het mooiste is als het een perceel is waarop heel intensief is geboerd, waar maatregelen zijn te treffen om de biodiversiteit te herstellen en met een boer in de buurt die interesse heeft de grond onder onze voorwaarden te gaan gebruiken. En het moet natuurlijk betaalbaar zijn.”
De coöperatie denkt aan een perceel van zo’n vijftig hectare, tegen een prijs van 2,5 tot drie miljoen euro. ,,De grondprijzen fluctueren van zo’n 50.000 per hectare tot het dubbele in de duurste gebieden, zoals de Noordoostpolder.”
Het uiteindelijke streefareaal van 300.000 hectare is 15 procent van de totale oppervlak aan landbouwgrond. Dat lijkt lastig te realiseren, maar Remerie is optimistisch. ,,Met elkaar hebben wij als Nederlanders zo’n 260 miljard euro op de bank staan. Met slechts 30 procent van ons spaargeld zouden we zelfs het hele landbouwareaal kunnen kopen”
Kwalitatief rendement
Rijk zul je niet worden van een investering in de coöperatie. ,,Wie denkt een groot financieel rendement te halen moet lekker wat anders gaan doen. Het is vooral een kwalitatief rendement; dat we weer wat vogels en ander leven in ons landschap krijgen. We beloven ook niet dat je er financieel uitspringt. De grondprijs kan dalen, al ligt dat niet in de lijn der verwachting.”
De meeste leden zijn veertigplussers. ,,Die herinneren zich nog het landschap van vroeger. Landbouwgebieden waren van oudsher buffers van biodiversiteit, nog meer dan de natuurgebieden. Dat is door de moderne intensieve landbouw totaal weg.”
Om zoveel mogelijk mensen de kans te geven aan de coöperatie mee te doen zijn de kosten laag. ,,Voor tien euro per jaar ben je lid. Daarbij betaal je jaarlijks minimaal euro voor grondaankopen.”
Doordat er alleen wordt gewerkt met vrijwilligers zijn de overheadkosten volgens Remerie nihil. ,,Veel leden bieden gratis hun diensten aan. Zo zijn er ecologen die potentiële gebieden willen bezoeken en een plan van aanpak willen maken om het gebied weer gezond te maken. Wij werken zelf ook onbezoldigd. Als we echt groot worden moeten we wel mensen in dienst gaan nemen voor de administratie.”
Lage pachtprijs
De pachtprijs van de herstelde landbouwgrond wordt laag gehouden. ,,We vragen van de boeren een extensief beheer, dus minder opbrengst per hectare. Daar moet de pachtprijs op aangepast zijn.”
De werkwijze van Land van Ons is gunstig voor zowel boeren die willen starten als die willen afbouwen. ,,Een deel van de boeren wil zijn grond niet verkopen, of alleen tegen de hoogst mogelijke prijs. Maar een oudere boer die nog niet wil stoppen, maar wel wat wil afbouwen, kan delen van zijn grond aan ons verkopen en zo gaan extensiveren. En een startende boer die lastig aan kapitaal kan komen, kunnen we aan goedkope grond helpen.”
De coöperatie heeft ING als financier. Gezien de idealistische insteek lijkt dat een vreemde keuze. ,,Die opmerking horen we vaker. Die bank stond zeker niet bovenaan ons lijstje. Maar niet alle banken steken geld in coöperaties. Onze voorkeur lag bij Triodos, maar wij konden niet aan hun voorwaarden voldoen.”