Bureaucratische vaardigheden
We hebben in Nederland overal regelingen voor. Fijn, maar van nieuwkomers vraagt dat nogal wat.
Een paar weken geleden sprak ik op een congres van Humanitas over de belangrijke rol die vrijwilligers kunnen spelen in het helpen van burgers met financiële problemen.
Met meer dan drieduizend vrijwilligers helpt Humanitas talloze mensen om hun administratie op orde te brengen en te houden. En maken zij mensen wegwijs in het woud van wettelijke regelingen. Dankbaar en helaas noodzakelijk werk. Want grip op je geld krijgen is soms lastig, zeker voor mensen die nieuw zijn in Nederland.
Hoe lastig en ondoorgrondelijk ons land en haar gewoonten soms zijn, werd op het congres op weergaloze wijze geïllustreerd door Liberiaanse kunstenaar Bright O. Richards. Hij toert op dit moment met een theatervoorstelling over zijn nieuwe leven in Nederland door het land, een voorstelling vol hilariteit en ongemak. In recordtempo wist hij op te sommen wat voor soort verzekeringen je in Nederland nodig hebt: een aansprakelijkheidsverzekering, een zorgverzekering, een aanvullende zorgverzekering, een tandverzekering, een reisverzekering, een doorlopende reisverzekering, een arbeidsongeschiktheidsverzekering en noem maar op. Bright O. Richards kent ze allemaal en leek ze ook bijna allemaal afgesloten te hebben. Alleen de overlijdensrisicoverzekering ging er bij hem niet in. Want begraven doen ze in Nederland - zolang je niet André Hazes bent - niet met het feest en de egards zoals in zijn vaderland.
Het verhaal leidde tot gelach en herkenning. Maar de boodschap sneed dieper. Het brede palet aan verzekeringen reflecteert de grote mate van kennis die je nodig hebt om in ons land volwaardig grip op je leven te krijgen. Het mooie aan ons land is dat we overal regelingen voor hebben. De achterkant daarvan is dat er impliciet heel veel kennis en kunde van mensen verwacht wordt. Het meeste daarvan krijg je hopelijk mee in je opvoeding en op school, maar als je dat moet missen, wordt het heel lastig. Dan kan een steuntje in de rug geen kwaad.
Daarom ontwikkelen wij bij het Nibud de komende tijd een aparte module om nieuwkomers te leren welke financiële vraagstukken zij moeten beheersen om zonder directe geldzorgen te kunnen meedoen. Daarmee hopen wij hen te helpen bij de overgang naar het nieuwe land waar vaak zoveel meer en andere bureaucratische vaardigheden gevraagd worden dan in het land van herkomst. Het is hopelijk ook een steuntje in de rug van die talloze vrijwilligers die nieuwkomers helpen zich thuis te voelen in Nederland. Want integreren in Nederland, waar voor elk risico een verzekering is waarvan je het bestaan niet kent: ga er maar eens alleen aanstaan.
Arjan Vliegenthart is directeur van het Nibud, het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting.