Armoedebestrijding vraagt om politieke keuzes
Gaan mensen eerder aan het werk als de uitkering laag is? Dat zou kunnen, maar dat geldt zeker niet voor iedereen. Toch staat de verlaging van de bijstandsuitkering nu vanaf 2021 op het programma.
Afgelopen week publiceerden het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Planbureau gezamenlijk een rapport over armoede in Nederland. De conclusie die mij het meest in het oog springt: als er niets aan het beleid verandert, zal de armoede de komende jaren toenemen. En niet zo’n beetje ook, maar met 25 procent: van 5,3 procent van de bevolking naar 6,8 procent.
Dat komt niet door de coronacrisis, want die is niet echt doorgerekend. De belangrijkste motor achter deze ontwikkeling is de verlaging van de bijstandsuitkeringen die de komende jaren stap voor stap zal worden uitgevoerd.
Als er niets aan het beleid verandert, zal de armoede de komende jaren toenemen, van 5,3 procent van de bevolking naar 6,8 procent
Nu is een bijstandsuitkering al geen vetpot. Alleen met goed plannen, weten waar je recht op hebt aan landelijke en gemeentelijke toeslagen en vooral geen domme pech, kunnen mensen van dat bedrag rondkomen. En ook dan gaat het vaak maar net.
Toch gaat die uitkering omlaag. De gedachte erachter is dat mensen dan sneller aan het werk zullen gaan. In hoeverre dat altijd klopt, valt nog maar te bezien. Het helpt mensen die uiteindelijk geen baan weten te bemachtigen in ieder geval niet.
In het rapport worden tal van mogelijkheden aangereikt om de toename in armoede tegen te gaan. Van basisinkomen tot het versimpelen van het aantal toeslagen en regelingen. Allemaal dragen die bij aan minder armoede. Maar de grootste klappers maak je uiteindelijk toch door mensen met een uitkering net iets meer geld in de portemonnee te geven.
Het kan ook het verschil maken tussen net je hoofd boven water kunnen houden of financieel verzuipen
En ja, dat kost geld. De planbureaus gaan uit van een bedrag tussen de 1 en 3 miljard euro, afhankelijk van het exacte bedrag dat je kiest. En volgens de berekening neemt het aantal banen ook iets af. Maar tegelijkertijd kan het ook het verschil maken tussen net je hoofd boven water kunnen houden of financieel verzuipen.
Het is een kwestie van kiezen. Ik ben benieuwd wat er in de partijprogramma’s van de verschillende partijen komt te staan.
Arjan Vliegenthart is directeur van het NIBUD