Alle onderwijs is bijzonder onderwijs
Neutraal onderwijs bestaat niet, ook niet op openbare scholen. Daarom is het goed dat het openbaar onderwijs eigen kernwaarden heeft ontwikkeld: gelijkwaardigheid, vrijheid en ontmoeting.
Op Hervormingsdag 2001, enkele weken na de aanslagen op de Twin Towers in New York, werkte ik op verzoek van de hoogleraren Siebren Miedema en Henk Vroom mee aan een congres op de Vrije Universiteit. Daar hoog in het gebouw, ik meen op de elfde verdieping, vertelde ik over mijn ervaringen als directeur van een protestants-christelijk basisschool. Naast anderen uit het islamitisch, hindoeïstisch en ook openbaar onderwijs.
Het was duidelijk dat elke school een eigen karakter had en daarmee de unieke veelkleurigheid en pluriformiteit van het Nederlandse onderwijs representeerde.
De titel van het congres was Alle onderwijs bijzonder, evenals het ter gelegenheid daarvan verschenen congresboekje. Deze titel is in de afgelopen twintig jaar met me mee gereisd in mijn werk voor het - christelijk - onderwijs.
Elke schooldirecteur wil medewerkers hebben, die passen bij de kleur, de identiteit van haar of zijn school
Het werd me duidelijk dat het openbaar onderwijs helemaal niet zo ‘neutraal’ was als dat zij vaak zichzelf positioneerde. Toen ik ooit eens vroeg aan een directeur van een openbare school of hij een evangelische leerkracht zou willen benoemen, zei hij vol overtuiging: ‘O nee!’ En dat vond ik eigenlijk ook wel terecht, want elke schooldirecteur wil medewerkers hebben, die passen bij de kleur, de identiteit van haar of zijn school.
Ik vind het dan ook van moed getuigen dat de landelijke koepelorganisatie voor het openbaar onderwijs onlangs in dagblad Trouw duidelijk stelde, dat men van het imago van kleurloosheid af wil. Het wordt een misvatting genoemd dat openbare scholen neutraal zouden zijn. Dit vanuit de idee dat als je niet wist wat je was en je niet naar een christelijke school wilde, je dan maar naar een openbare school ging. Omdat daar geen waarden zouden zijn.
Met de slogan ‘Openbare scholen - waar verhalen samenkomen’ wil men op basis van drie kernwaarden - gelijkwaardigheid, vrijheid en ontmoeting - de identiteit van de openbare scholen versterken.
Ik moest gelijk weer denken aan die dag in 2001: wat is het mooi als elke school - christelijk, katholiek, islamitisch, montessori, humanistisch of ‘nieuw openbaar’ - op basis van een eigen overtuiging en waarden een visie op leren, leven en samenleven ontwikkelt.
Dat het openbaar onderwijs nu ook zo’n eigen visie heeft ontwikkeld en daarmee de eigenheid van dat onderwijs wil versterken, brengt misschien ook wel de titel van het congres uit 2001 dichterbij: want openbaar onderwijs dat een sterk inhoudelijke visie heeft op de vorming van jonge mensen, is daardoor eigenlijk bijzonder onderwijs geworden. Met als richting ’nieuw openbaar’.
Een mooie en innovatieve stap om artikel 23 van onze Grondwet te moderniseren.
Dick den Bakker is gespecialiseerd in de identiteit van het christelijk onderwijs