Actuele oude Grieken
Ondanks de huidige lockdown is het voor scholen verplicht om hun eindexamenklassen op school les te geven. Dat het verplicht was in plaats van optioneel, daar heb ik me nog heel even vruchteloos druk om gemaakt.
Maar goed, ik schreef zelf nota bene enkele maanden geleden op deze plek over de wijze lessen van Seneca, die ons uitlegt dat acceptatie het beste is. Op de omstandigheden in ons leven hebben we geen invloed, dus we kunnen ons maar beter aanpassen aan wat het leven ons biedt.
Zo zat ik dus met een zesde klas, in een extra groot lokaal en iedereen op anderhalve meter, samen de Bakchai te lezen. Deze tragedie van Euripides is de eindexamenstof voor het vak Grieks. En ik moest meteen toegeven dat het wel veel leuker is zo met z’n allen. Je raakt namelijk aan de praat over de lesstof. Leerlingen zien parallellen met onze eigen tijd, maken daar terloops een opmerking over, en dat kan leiden tot interessante en vaak ook grappige gesprekken.
De actualisatie ligt voor het oprapen. Samenzweringstheorieën en geruchten, en de angst voor het onbekende
De Bakchai gaat over koning Pentheus van Thebe, die zich verzet tegen de introductie van een nieuwe godsdienst in zijn stad: de cultus van de wijngod Dionysos. Hij vindt de cultus nieuwlichterij en hij maakt zich druk om de geruchten over wilde rituelen in de bergen. Hij is vastbesloten om een eind te maken aan de cultus. Dionysos zelf komt uiteindelijk orde op zaken stellen en Pentheus komt gruwelijk aan zijn eind.
De actualisatie ligt voor het oprapen. Verzet tegen de introductie van een nieuwe godsdienst, samenzweringstheorieën en geruchten, en de angst voor het onbekende. Het zijn allemaal thema’s die in de hedendaagse maatschappij ook spelen.
Als aanvulling op de Griekse tekst staat een fragment op het programma van de Romeinse geschiedschrijver Livius, over de opschudding die in Rome ooit ontstond over echte Dionysoscultus. Ook daar gingen er woeste geruchten rond over duistere rituelen, verkrachting en zelfs mensenoffers.
De vergelijking met de ‘internationale netwerken van pedofielen’ en het ‘drinken van kinderbloed’ uit de meer extravagante samenzweringstheorieën van de afgelopen tijd was snel gemaakt. En van daaruit is het met de achttienjarigen nog maar een kleine stap naar breder kiezersbedrog, Trump, Biden, de inauguratie, en uiteindelijk het gedicht van Amanda Gorman.
Zo ontstond er een gesprek dat van achter de laptop nooit was ontstaan, en we kwamen allemaal verrijkt de les uit. En stiekem was ik toch wel dankbaar voor de verplichting om de eindexamenklas op school les te geven.
Adriaan Kegel is leraar klassieke talen.
