Aandacht voor mensen met dementie in Suriname
Twintig jaar geleden heeft actrice en tv-persoonlijkheid Gerda Havertong het initiatief genomen om een woonzorgcentrum voor mensen met dementie op te richten in Suriname. Haar moeder, Wiesje Havertong-Nooitmeer, woonde in Paramaribo en had de ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende vorm van dementie.
Gerda Havertong zag daardoor met eigen ogen hoe ontoereikend de zorg in Suriname voor mensen met Alzheimer nog was. Suriname beschikte over onvoldoende middelen en deskundigheid om goede zorg en begeleiding te kunnen bieden aan mensen met dementie. Het idee was om snel geld bijeen te zamelen om een woonzorgvoorziening op te richten. Daartoe werd Stichting Wiesje opgericht.
De focus ligt op kleinschalig wonen met behoud van autonomie en het verhogen van de kwaliteit van leven
Maar hoe kun je dat voor elkaar krijgen als in Suriname bijna niemand weet wat dementie is en hoe ermee moet worden omgegaan? Daarom werd de werkwijze al snel veranderd en werd in eerste instantie gewerkt aan bewustwording en training van verpleegkundigen en praatgroepen voor mantelzorgers voor mensen met dementie (vergelijkbaar met onze Alzheimer Cafés).
Dagopvang
Intussen startte de stichting in Nederland met fondsenwerving en werd in Suriname ook de Stichting Wiesje Suriname opgericht als zusterorganisatie. Dankzij de fondsenwerving waren er in 2005 voldoende middelen om een dagopvang te starten, die plaats bood aan 25 cliënten per dag, inclusief minder draagkrachtigen.
In oktober 2015 opende het eerste deel van een psychogeriatrisch centrum voor intramurale zorg voor ouderen met dementie. Daarbij ligt de focus ligt op kleinschalig wonen met behoud van autonomie en het verhogen van de kwaliteit van leven van de cliënten en bewoners. Dat is een aanpak die in Nederland goed werkt, maar die ook heel erg past bij de behoeften en gewoonten in Suriname.
Vanaf het begin was deze unit bewoond door acht cliënten en al snel ontstond er een wachtlijst. In 2019 is hiernaast een sociaal-cultureel centrum gebouwd dat de dagopvang nu huisvest als ruimtes voor trainingen en een kenniscentrum. Er worden nu fondsen gezocht, zowel in Nederland als in Suriname, om op het complex nog drie units te bouwen, zodat in totaal 35 bewoners een permanente plek kunnen vinden.
Meer aandacht
Ik ben nu zo’n zeventien jaar als vrijwilliger betrokken bij dit initiatief en vind het bewonderenswaardig hoeveel geduld iedereen aan de dag heeft gelegd om het project te laten slagen. De dingen gaan in Suriname minder snel dan in Nederland en iedereen is zich daarvan bewust.
Door de komst van Wiesje is er ook op andere plaatsen meer aandacht gekomen voor dementie en de ziekte is daardoor meer geaccepteerd in de gemeenschap dan twintig jaar geleden. De laatste jaren is Suriname geteisterd door een volledig instortende economie, als gevolg van het beleid van president Bouterse, die recentelijk bij de verkiezingen is weggestemd.
Vanuit de Surinaamse gemeenschap wordt van alles gedoneerd: niet alleen geld en eten en drinken, maar ook incontinentiemateriaal
Maar daarmee is het probleem nog niet weg en nu is corona er ook nog overheen gekomen. Suriname heeft daar in eerste instantie adequaat op gereageerd met een lockdown, waardoor er nauwelijks besmettingen waren.
Later zijn die besmettingen er toch gekomen via Brazilië, maar niet in hele hoge aantallen. Het had wel tot gevolg dat allerlei voorzieningen stil vielen. De dagopvang van Wiesje moest dicht, maar de permanente zorg is gewoon doorgegaan, dankzij bewonderenswaardige inzet van de medewerkers.
Ook wordt er uit de Surinaamse gemeenschap van alles gedoneerd: niet alleen geld of eten en drinken (bijvoorbeeld bananen, papaja’s en eieren), maar ook iets als incontinentiemateriaal. Via de actie SU4SU op de Nederlandse televisie zijn onder meer ook handdoeken en schoonmaakmiddelen gedoneerd. De berichten hierover uit Suriname zijn hartverwarmend.
Goede kwaliteit
De mate waarin mensen voor elkaar klaarstaan is bijzonder. Ik denk dat je dat in Nederland alleen nog ziet in de kleinere gemeenschappen zoals dorpen en buurten. Tegelijk is er altijd veel contact met Nederland. Iedereen in Suriname heeft wel familie in Nederland en omgekeerd en gaat men bij elkaar op bezoek.
Door de jaren heen zijn vele vrijwilligers uit de zorg in Nederland een tijdje gaan helpen in Suriname en zij hebben ook expertise en ervaring mee kunnen brengen. Mede daardoor wordt er goede kwaliteit van zorg geleverd. Door de jaren heen is er ook altijd de zeer gewaardeerde steun geweest van Alzheimer Nederland.
Ik hoop dat de voorziening snel kan worden afgebouwd om meer mensen met dementie te helpen en hun families van de zorg te ontlasten. Zij verdienen dat!
Marc Wortmann is zelfstandig consultant voor de goede doelensector
Meer voor meer informatie of het geven van een donatie de website van Stichting Wiesje
